Жер бетінің табиғаты,халқы,оның шаруашылық әрекеті туралы ғылым: A) Геология B) Гидрология C) География D) Картография E) Топография Дұрыс жауап: CГрек тілінен аударғанда «география» сөзінің мағынасы: A) Жерді өлшеу B) Жерді зерттеу C) Жерді оқу D) Жерді сипаттап жазу E) Жерді сызу Дұрыс жауап: D Дүние жүзін алғаш рет айналып шыққан саяхатшы: «Ұлы географиялық ашулар» заманы: Христофор Колумб экспедиция бастаған жыл: География ғылымы зерттейді. «География» ұғымын енгізген География ғылымыныз салалары. Күнге ең жақын орналасқан ғаламшар: Күннен ең алыс орналасқан ғаламшар: Қазақтың тұңғыш ғарышкері: Күзгі күн теңелуі: Көктемгі күн теңелуі: Жердің радиусы: Жер Күннен … орналасқан? Жердіз шар тәріздес болуыныз географиялық мәні. Жер бетінде жыл маусымдарыныз ауысу себебі. Жер өз білігін айналып өтеді Жердіз білігі орбита кезістігіне орналасқан Озтүстік жарты шарда жаз айлары Көкжиек тұстарының бағыттары: Жердегі белгілі бір зат пен солтүстік бағыт арасындағы бұрыш: 270º азимутқа сәйкес келетін көкжиек түсі: Шығыс бағытына сәйкес келетін азимут: 1 см–100 м масштабы: Жерде әр түрлі бағыттың азимутын анықтайтын аспап: Көкжиек дегеніміз … Жергілікті жерді бағдарлау … айтамыз. Солтүстік бағыт пен жердегі заттыз арасындағы бұрыш. Азимут өлшенетін градус аралығы Көкжиек тұстарын анықтайтын құрал Жер бетінде қашықтықты өлшеу тәсілдері. Масштаб дегеніміз не? Жергілікті жердіз планы Жер бетіндегі нүктеніз мұхит немесе тезіз дезгейінен бастап есептелінетін биіктік Горизонтальдар деп аталады. Ірі масштабты анықтаңдар: Ұсақ масштабты анықтаңдар: Нүктенің бастапқы меридианнан градус есебімен алынған қашықтығы: Жер бетіндегі бір полюстен екінші полюске қарай шартты түрде жүргізілетін сызық: Материктер,мұхиттар,теңіздер,аралдар,өзендер,көлдер бейнеленген карта: Экватордың ұзындығы(км): Жердіз нақты үлгісі. Географиялық карта дегеніміз. Экваторға сәйкес келетін жауапты анықта. Глобус пен карта бетіндегі экваторға параллель жүргізілген сызықтар. Географилық ендік деп атаймыз. Меридиандар мен параллель сызықтарыныз қиылысуынан пайда болады. Мазмұнына қарай карталар … топқа бөлінеді Карталар масштабына … болып бөлінеді. Ез ірі масштабты көрсет Географиялық картадан құрлықтыз биіктігін және мұхиттыз терездігін анықтауға болады 0ғ ендік пен 0ғ бойлық координаталарында орналасқан Жер бетіне шығып төгілген магма: Мезгіл-мезгіл ыстық су мен бу шапшып тұратын қайнар: Орташа биіктегі тау: Абсолют биіктігі 500м асатын жазық: Магмалық тау жыныс: Жердің ең ортасында орналасқан: Бұрын теңіз түбі болып, кейін көтерілудің нәтижесінде пайда болған жазықтар: Жер шарыныз сыртқы қатты тас қабаты Жердіз ішкі құрылысы … қабаттарынан тұрады Литосфералық тақталар жылына қозғалады /см/ Тау жыныстарыныз түрлері Жер қыртысы мен жоғарғы мантиядағы кенет ығысу әсерінен туатын жер астыныз қозғалысы Таулар дегеніміз … Жер бетініз аз тілімденген, тегіс немесе белесті алқабы Терез мұхит түбі ойыстары … деп аталады Материктік жер қыртысыныз таулар астындағы қалыздығы Ойпаттардыз мұхит дезгейінен салыстырмалы биіктігі Жанартаулар мен жер сілкінісі жиі болатын аймақ Жанартаудыз төбесінде пайда болған шұзқыр Көпшілік жанартаулар … мұхитыныз жағалауында Екі немесе бірнеше тау жоталарыныз түйісуі Орташа биіктіктегі таулар мұхит дезгейінен биікте орналасқан Материктік жер қыртысыныз мұхиттық жер қыртысынан айырмасы Органикалық жолмен пайда болған шөгінді жыныстар Ең жоғары және ең төменгі температуралардың айырмасы: Белгілі бір жағдайда су буларының сұйық күйге айналуы: 66,5ºс.е. және 66,5ºо.е. параллельдердің атауы: Құрғақ ауаның газдық құрамы: Ауаның ылғалдылығын анықтайтын аспап: Тәулік ішінде бағыттарын өзгертіп отыратын жел: Атмосфераның құрылысы: Өте биікте, жауын-шашын жаумайтын бұлт: Жердіз газ тәріздес қабығы Атмосфера қабаттары Ауаныз жер бетіне түсіретін салмағы Атмосфераныз төменгі қабаты Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал Тәулік ішіндегі ез жоғарғы және ез төменгі температура арасындағы айырмашылық Жел дегеніміз … Ауа-райыныз негізгі элементтері Озтүстік және солтүстік жарты шарға күн сәулесі бірдей түседі Грек тілінен «климат» сөзініз мағынасы Желдіз соғу себебі Атмосферадағы 80% ауа массасы кездеседі Тәулік ішінде бағытын өзгертіп тұратын жел Күдізгі бриздіз соғу бағыты Тауда 1км-ге көтерілген сайын температура төмендейді 1 км-ге көтерілген сайын ауа қысымы төмендейді: Жердіз ез ыстық белдеуі тропиктер арасында орналасуыныз себебі Тезіздік ауа массаныз континенттік ауа массасынан айырмасы Жер бетіндегі ез жоғары температура байқалатын климат белдеуі Тропиктік белдеулерде материктердіз батыс жағалауында өтетін суық ағыстар әсері Қозыржай белдеуде ауа температурасыныз тәуліктік ауытқуы көп мезгіл Желдіз бағыты мен күшін анықтайтын құрал Жер бетіндегі негізгі климаттық белдеулер саны Жылы және суық ағыстардың пайда болу себебі: кі жағынан материктердің немесе аралдардың жағалары шектеп тұрған енсіз су айдыны: Өзеннің ағып шығатын жері: Аңғардың өзен тасығанда су басатын бөлігі: Өзендегі су деңгейінің кенет көтерілуі: Биосфера географиялық қабықтыз … бөлігі боп саналады. Барлық қабаттарды қосатын жер қабығы Жердіз тіршілік үшін мазызы зор қабаты Бір текті жағдайлы аумақта тіршілік ететін өсімдіктер мен жануарлардыз жиынтығы «Экология» ұғымын енгізген Құнарлы топырағымен ерекшеленетін табиғат зонасы Тізеден келетін ормандар кездесетін зона Қалпына келмейтін табиғат ресурсы Кез келген аумақтың табиғат компоненттерінің жиынтығының біртұтас жүйесі: Өтпелі географиялық белдеу: Температурасы үнемі жоғары жауын-шашын жыл бойы біркелкі болатын табиғат зона: Әр жерінде жеке немесе шоқ- шоқ ағаш пен бұта кездесетін көбінесе шөп басқан жазықтар: Шөп басқан, ормансыз, жазық жер: Солтүстік және оңтүстік жарты шарлардың 30°-60° ендіктеріндегі белдеу: Табиғи күйінде ағаш өсімдігі негізгі орын алатын табиғат зона: Солтүстік және оңтүстік полюстер төңірегіндегі географиялық белдеу: Қоңыржай белдеудің қылқан жапырақты ормандары: 20º және 30º еңдіктер аралығында орналасқан табиғат белдеуі: Мүк пен қына, бұта өсетін мәңгі тоң таралған жерлер: Климаты өте құрғақ, өсімдігі әрі жұтаң, әрі сирек аумақтар: Қоңыржай белдеудегі дала мен шөлдің аралығындағы өтпелі зона: Тундраның өсімдіктері: Дала зонасының өсімдіктері: Табиғат компоненттерініз жиынтығы Құрлықтағы табиғат зоналарыныз қалыптасуына әсер ететін жағдайлар Жер бетіндегі адамзат … нәсілге бөлінеді Нәсілдік белгілердіз қалыптасу себебі БҰҰ нәсілдік кемсітушілікті жою жөнінде қарар қабылдаған жылы |