Қоғам өміріндегі спорттық ойындар.
Спорттық ойындар үйреншікті емес – айнымалы (ахуалдық, ситуациялық) дене жаттығулар түріне жатады. Олар жүгіру, секіру, бір орында тұрып және секіріп барып доп лақтыру, соққылар, түрлі күш түсіретін элементтер кіретін және әртүрлі қозғалыстармен сипатталады. Мұндай қозғалыстардың құрылымы, бағыты мен күші алдын ала жоспарланбайды, әрбір жеке жағдайға байланысты қас-қағым сәтте туындайды. Қозғалыс құрылымы мен олардың екпіні ойын барысында өзгеріп тұрады. Барлық қозғалыстар ойыншылардың өзара қарым-қатынасы мен таласы арқылы орындалады. Спорттық ойындар – спорттық құрал-жабдық, снарядпен (доп, шайба және т.б.) нысанаға дәл тигізуді қаматамасыз ететін, арнайы техникалық және тактикалық тәсілдерді қолданатын сайыс түрлері. Спорттық ойындар – бұл сайыс қорытындысы бойынша нәтижеге жетуге бағытталған дене жаттығулар, ол кезде жеке спортшылар немесе команда бекітілген ереже бойынша әрекет етеді. Спортшының спорттық ойындарға қатысуы, әлі белгісіз және пайда болуы екіталай жағдайларды алдын ала болжап, дайын болуды талап етеді. Нәтижелердің қандай болатынын, қолдағы бар мәліметтерді экстраполяциялау арқылы есептеп шығаруға болады. Экстраполяция – өмірде кездесетін әртүрлі жағдайларға байланысты қолданылатын тәсіл және қозғалу актісінің басым көпшілігі сол тәсілді пайдалану арқылы іске асырылады. Қарсыласының (немесе өз командасы мүшесінің) денесіне, сермеу күшіне, доптың жылдамдығы мен тұрған орнына қарап және басқа да факторларды талдай отырып, спортшы допты дәл қабылдап, нәтижеге жету үшін, оның қай жерге келіп түсетінін алдын ала болжай білуге тиіс. Ондай нәтижені талдағыштар (сенсорлық) аппараттың тиімді жұмысы ғана қамтамасыз етіп қоймайды, сонымен қатар бұлшық еттердің кернеу мен тұлға бөліктерінің орналасу жерлері туралы ақпараттарды беруші, жүйке жүйесінің проприорецепторларынан (бұлшық етте, буында, сіңір байламдарда орналасқан сезімтал нерв ұштары) алынатын белгілер де қамтамасыз етеді.Осының барлығына орталық жүйке жүйесінің, талдағыштар жүйесінің қарқыныды жұмысының арқасында қол жеткізіледі, ал спорттық ойын түрлерінің жаттығулары ептілік, дәлдік сияқты және басқа да қасиеттерді дамытуға себепші болады. Сонымен бірге шапшаңдықты-күшті аралас түрдегі қозғалыспен сипатталатын спорттық ойындар, жылдамдық пен күштілік сияқты сапаларды дамытуға ықпал етеді. Спорттық ойындарда ағзаның күйіне, оның негізгі жүйелерінің жұмысына, жүгіру бөлігінің тигізетін ықпалы зор. Жүгіру жүктемесінің екпіні, ұзақтығы, ойынның түрлеріне, алаңның көлеміне, ойын қарқындылығына және ойынды айқындайтын басқа да факторларға тәуелді. Жүгірудің белсенді қозғалыстың айналымдық (циклдік) түріне жататыны белгілі. Бірақ ойын барысында мұндай айналымдық қозғалыстың қуаты бірқалыптылықтан, үлкен, жоғарғы қуатты (субмаксималды), аса қуатты (максималды) жұмысқа дейін өзгеруі мүмкін. Ойынның кей кездерінде жұмыс қуаты ең төменгі деңгейге дейін азайып, яғни ойынға қатысушының ағзасын қалпына келтіру құбылыстардың іске қосу мүмкіндігі туады. Тәжірибелі, кәсіби шебер спортшы, ағзаны қалпына келтіру 38 мүмкіндіктерін ұзарта отырып, сол арқылы өзіне түсетін жүктемені реттейді, соның арқасында ойын құбылысына тиімдірек қатысу мүмкіндігін туғызады. Үдеуге қатысты әрекеттерге көшу үшін, қуатпен қамтамасыз етудің анаэробтық үлгісінің талап етілуі табиғи нәрсе, сонымен қатар, күту кезеңі немесе әрекет етудің баяулатылуына қатысты, қуатпен қамтамасыз ету аэробтық механизмдер арқылы қамтамасыз етіледі. Осыған байланысты, спорттық ойынармен айналысатын спортшы үшін, ағзаның аэробтық та, анаэробтық та мүмкіндіктерін дамыту маңызды болып табылады. Футбол мен допты хоккейде (доппен қозғалу және шапшаңдықты үдету кезінде) және шайбалы хоккейде жұмыс негізінен анаэробтық тәртіпте атқарылады. Аса қуатты (максималды) деңгейлі жүктемемен жұмыс істеу ұзаққа созылып, шаршата бастайтындықтан, спорттың кей түрлерінде ойыншыларды алмастыруға рұсат етіледі (хоккей, баскетбол), ал ойынға қатысу уақыты 2-5 минуттық кезеңмен шектеледі. Сонымен бірге теннисте, ойыншылардың күшін қалпына келтіру мүмкіндіктері бар болғандықтан, ойын бірнеше сағатқа созылуы мүмкін. Спорттық ойындардың көптеген түрлері, техникалық тәсілдердің әртүрлілігімен және көпшілік жағдайда, әсіресе доппен бірге жылдам қозғалып, секіру, жүгіру кезінде техникалық тәсілдерді орындау, сонымен қатар оған қол жеткізу үшін үздіксіз күресу, координацияның өте күрделілігімен сипатталады (баскетбол, қол добы, футбол және т.б.). Кәсіби біліктілігі жоғары ойыншылар көпжылдық жаттығулар жасау мен жарысу процесінде ойын барысындағы әрекеттерін автоматты түрде орындау деңгейіне дейін көтереді. Спортшы тиісті техникалық тәсілді дұрыс орындап қана қоймай, оны жылдам орындауға тиісті. Жаттығу және жарыс процесінде спортшылардың қозғалыс стереотипі пайда болып, қозғалысты атқаратын жүйке процестерінің жылдамдығы мен күші, жүйкенің тұтастай қозғыштығы мен лабильдігі (құбылмалылық) арта түседі. Қалыптасқан қозғалу дағдысы белгілі уақытша байланыстарымен қамтамасыз етіледі әрі қозғалу компоненттерінің басым көпшілігі санасыз, автоматты түрде орындалады. Аталған тәртіпте (автоматты түрде) орындалатын дене жаттығулардың компоненттер саны неғұрлым көп болса, соғұрлым спортшының дайындық деңгейі биік және оның жаттығуларды орындаудағы негізгі мақсаттарын талдау мүмкіндігі де жоғары болады. Алғашқы құбылыстардың қозғалысын жетілдіру, дұрыс жауап беруді талап ететін күрделі реакциялардың латенттік (жасырын) уақытын қысқартуға әкеледі. Реакциялардың латенттік уақытын азайту, жаттығулар арқылы қамтамасыз етілетін жауап таңдаудың уақытын едәуір деңгейде азайтумен байланысты. Спорттық ойын кезінде ойыншыға көптеген факторлар әсер етеді және неғұрлым алаңдағы болып жатқан жағдайлар толық, нақты, тура қабылданса, ол қоздырғыштарға неғұрлым жауап реакциясы тез жасалатын болса, соғұрлым ойын оң нәтижелі болады.
69 comments
Wow, incredible weblog layout! How lengthy have you ever been blogging
for? you made blogging glance easy. The full look of your site
is fantastic, let alone the content! You can see similar here sklep online
mexico drug stores pharmacies: cmq mexican pharmacy online – pharmacies in mexico that ship to usa
top online pharmacy india: reputable indian online pharmacy – top 10 online pharmacy in india
https://indiapharmast.com/# top 10 pharmacies in india
best online pharmacy india п»їlegitimate online pharmacies india top 10 online pharmacy in india
world pharmacy india: reputable indian online pharmacy – top online pharmacy india
canadian drug pharmacy: canadadrugpharmacy com – canadian pharmacy store
purple pharmacy mexico price list: п»їbest mexican online pharmacies – mexico drug stores pharmacies
п»їlegitimate online pharmacies india buy prescription drugs from india online pharmacy india
indian pharmacies safe: Online medicine order – top 10 online pharmacy in india
mexico pharmacy: mexico pharmacy – mexican border pharmacies shipping to usa
http://canadapharmast.com/# reddit canadian pharmacy
canadian compounding pharmacy onlinepharmaciescanada com maple leaf pharmacy in canada
indian pharmacy online: Online medicine order – india pharmacy mail order
india pharmacy mail order: buy medicines online in india – cheapest online pharmacy india
medicine in mexico pharmacies: buying prescription drugs in mexico – mexico pharmacy
canadian pharmacy world: reputable canadian online pharmacies – northwest canadian pharmacy
http://canadapharmast.com/# canadian pharmacy 24h com
buy medicines online in india world pharmacy india indian pharmacy online
buying prescription drugs in mexico: mexico pharmacies prescription drugs – mexican pharmacy
online shopping pharmacy india: best india pharmacy – cheapest online pharmacy india
indian pharmacy paypal [url=https://indiapharmast.com/#]buy medicines online in india[/url] buy medicines online in india
https://canadapharmast.online/# online canadian drugstore
legitimate canadian pharmacies: canadian pharmacies compare – real canadian pharmacy
mexican rx online: mexican online pharmacies prescription drugs – medication from mexico pharmacy
mail order pharmacy india: indian pharmacy – top 10 online pharmacy in india
drugs from canada: legit canadian pharmacy – online canadian drugstore
reputable mexican pharmacies online mexican border pharmacies shipping to usa mexican rx online
https://indiapharmast.com/# indian pharmacies safe
canadian pharmacy uk delivery: ed drugs online from canada – recommended canadian pharmacies
mexico drug stores pharmacies: best online pharmacies in mexico – mexico drug stores pharmacies
mexican rx online mexican rx online medicine in mexico pharmacies
mexico pharmacy: mexican mail order pharmacies – mexico drug stores pharmacies
indian pharmacy online: reputable indian pharmacies – reputable indian online pharmacy
online canadian pharmacy: canada drugs – canadian pharmacy
cheapest online pharmacy india: п»їlegitimate online pharmacies india – world pharmacy india
http://foruspharma.com/# medicine in mexico pharmacies
amoxicillin without a doctors prescription: buy amoxil – antibiotic amoxicillin
https://clomiddelivery.pro/# can you buy cheap clomid pill
http://doxycyclinedelivery.pro/# doxycycline 400 mg price
https://clomiddelivery.pro/# where to buy generic clomid without insurance
cost of amoxicillin 30 capsules: amoxicillin 825 mg – amoxicillin 500 mg price
https://clomiddelivery.pro/# how can i get clomid without rx
Paxlovid buy online: paxlovid pharmacy – п»їpaxlovid
http://doxycyclinedelivery.pro/# 40mg doxycycline prices
http://paxloviddelivery.pro/# buy paxlovid online
paxlovid covid: Paxlovid over the counter – buy paxlovid online
https://doxycyclinedelivery.pro/# doxycycline tablet price in india
buy cipro: buy cipro online – buy ciprofloxacin
http://paxloviddelivery.pro/# paxlovid generic
http://clomiddelivery.pro/# can you buy generic clomid no prescription
amoxicillin 500 coupon: purchase amoxicillin 500 mg – where to buy amoxicillin 500mg without prescription
https://amoxildelivery.pro/# amoxicillin 500 mg price
cheap clomid without a prescription: generic clomid pills – cost of cheap clomid pills
http://ciprodelivery.pro/# buy cipro online canada
http://clomiddelivery.pro/# buy clomid pills
vibramycin 100mg: drug doxycycline – doxycycline for sale over the counter
https://clomiddelivery.pro/# cheap clomid without rx
https://doxycyclinedelivery.pro/# cost doxycycline
paxlovid cost without insurance: paxlovid cost without insurance – Paxlovid buy online
https://doxycyclinedelivery.pro/# doxycycline purchase
http://ciprodelivery.pro/# cipro pharmacy
Paxlovid over the counter: paxlovid pill – paxlovid cost without insurance
https://doxycyclinedelivery.pro/# doxycycline buy
buy paxlovid online: paxlovid india – paxlovid cost without insurance
https://paxloviddelivery.pro/# п»їpaxlovid
buying amoxicillin online: generic amoxicillin cost – canadian pharmacy amoxicillin
where to buy amoxicillin: amoxicillin 500mg capsule cost – where to buy amoxicillin 500mg
doxycycline cap 50mg: doxycycline buy usa – doxycycline 400 mg