Кітапханалық файлдарды қосу мен қолдану

Кітапханалық файлдарды қосу мен қолдану

Құжаттар не пішіндер кітапханасын жасағанда, сол кітапхана үшін әдепкі файл үлгісін орнатуға болады. Кез келген пайдаланушы кітапханада жаңа файлды жасағанда, әдепкі үлгі тиісті бағдарламада ашылады. Мысалы, құжаттар кітапханасында Microsoft Word үлгісін орната аласыз. Кез келген пайдаланушы сол құжаттар кітапханасында жаңа файлды жасағанда, үлгі Word бағдарламасында ашылады. Қосымша параметрлерді көрсету немесе әрбір жаңа маркетингілік науқан ұсынысы немесе беттің төменгі деректемесіндегі ресми қабылдамау хабарламасы үшін қалаған құрылымы сияқты файлда көрсетілетін әдепкі мазмұнды беру үшін, ақпаратты үлгіге де қосуға болады.

Ескерту    Құжаттар не пішіндер кітапханасы үшін файл үлгісін орнату толық басқару рұқсатын талап етеді. SharePoint кітапханасында сақтауға болатын не болмайтын файл түрлері

Кітапханада бар файлға қарай, төмендегі жағдайлар кез болуы мүмкін:

SharePoint бағдарламасымен сыйысымды файлдар.    Пайдаланушы үшін құжаттар кітапханасында Жаңа пәрменін қолданып, файлды жасау мақсатында файл үлгісі SharePoint бағдарламасымен сыйысымды бағдарламада жасалуы тиіс, мысалы, Microsoft Office Word. Пішіндер кітапханасында жаңа файлы жасағанда, әдепкі бағдарлама SharePoint 2010 бағдарламасымен сыйысымды XML пішіміне негізделген пішінді құрастыру бағдарламасы болуы мүмкін, мысалы, Microsoft InfoPath.

Басқа бағдарлама файлдары.    Көптеген басқа бағдарламалар үшін файлды кітапханада әлі сақтап, басқаруға болады. Файлды тікелей құжаттар кітапханасынан жасаудың орнына, файлды бағдарламада жасап, оны кейін кітапханаға қоса аласыз.

Құрсауланған бағдарлама файлдары.    Қауіпсіздік себептермен кейбір бағдарлама файл түрлері, мысалы, .exe, кітапханада сақталудан құрсауланған.

Файл үлгілерін пайдаланатын кітапханалардың екі түрі

Файл үлгілерін пайдаланатын кітапханалардың екі түрі құжаттар және пішіндер кітапханалары болып табылады.

Құжаттар кітапханалары.    Құжаттар кітапханасын бірнеше түрлі файл түрін, соның ішінде құжаттар, электрондық кестелер, көрмелер, мәтіндік файлдар мен файлдардың басқа түрлері, сақтап, басқару үшін қолданасыз. Құжаттар кітапханасы топ мүшелерімен бірге файлдарды жасауға, жинауға, жаңартуға және басқаруға, сондай-ақ, компанияңыз арқылы әріптестеріңізбен ортақ пайдалануға болатын сайттағы жиі қолданылатын орын болып табылады. Құжаттар кітапханасын жалпы мақсаттарға арналған файл репозиторийі ретінде қолданылуы мүмкін. Не болмаса құжаттар кітапханасын нақты мақсатта қолдануға болады, мысалы, маркетинг тобының материалдарды, жаңалықтар шығарылымдар мен жарияланымдарды жоспарлау үшін жеке құжаттар кітапханасы болуы мүмкін.

Пішіндер кітапханалары.    Пішіндер кітапханасы мәлімет жинау үшін қолданылатын XML пішіміне негізделетін пішіндерді ортақ пайдаланып, бақылаудың қарапайым жолын береді. Мысалы, пішіндер кітапханасын бөліміңіздің шығындар есебі пішіндері үшін жасауға болады. Шығындар есебі пішінінің үлгісі пішіндер кітапханасында әдепкі файл үлгісі түрінде сақталады. Кез келген пайдаланушы шығындар есебін жасаған сайын, олар үлгіні шығындар есебінің орналасуы, өрістері мен есептеулері бар бос пішін түрінде ашады. Пайдаланушы шығындар есебінің деректерін толтырғанда, шығындар есебінің деректері (тек деректер) XML файл түрінде пішіндер кітапханасында сақталады. Деректерді пішіннен бөлгенде, әрбір шығындар есебін бөлек өңдеген, деректерді біріктірген немесе оны кейінгі өңдеу және талдау үшін экспорттаған оңайға түседі.

Кітапханадағы файл үлгілері сақталатын орын

Құжаттар не пішіндер кітапханасында әдепкі файл үлгісі бар болғанда, ол кітапханадағы «Қалталар» қалтасында сақталады.

Келесіні көру үшін кітапхананы Файл жетектеушісінде ашу Пішіндерқалтасын қарап шығу үшін, кітапхананы Windows жетектеушісінде ашыңыз.

Файл каталогтармен жұмыс жасау

Каталог – 1. Заттардың жүйелі тізбегі көрсетілген өндірістік мөлшерлеу, анықтамалық және жарнамалық басылым. Осы мағынада «Проспект» «Каталог проспект» деген терминдер қолданылмайды; 2. Қараңыз: Кітапхана каталогы.

Карточкалы каталог – нұскалы карточкалармен каталогтық бөлгіштерден жинақталған кітапханалық каталог.

Жергілікті басылымдар каталогы – тақырыбына байланыссыз белгілі аймақ көлемінде басылып шыққан баспа шығармаларының жинақталған каталогы. Бұл шығармаларға жазылған сипаттама карточкалар басылу жылына қарай бөлініп, оның ішінде авторлардың (туынды шығармалардың) аты-жөні мен тақырыбының алфавит реті бойынша орналасады. Жергілікті басылымдар каталогы өлкетану каталогын қосымша толықтырады.

Мерзімді басылымдар каталогы – мерзімді басылымдардың кітапханада бар жиынтығы мен жеке нөмірлері туралы мәліметтер беретін (әдетте алфавит реті бойынша орналасатын) каталог.

Каталогтаушы – баспа шығармаларына кітапхана каталогтарын ұйымдастыратын, библиографиялық сипаттама жазу, жіктеу, пәндеу, жүргізу және редакциялау (саралау) жұмыстарын жүзеге асыратын кітапхана кызметкерлері.

Каталогтау – баспа шығармаларын кітапханалық өндеу, сипаттама жазу, жіктеу және пәндеу, сондай-ақ кітапхана каталогын ұйымдастыруға кіретін процестер мен операциялардың бір бөлігі болып табылатын әдістер мен процестер жиынтығы.

Басылымды каталогтау – орталықтанған каталогтау түрі – каталогтық карточка макетін тікелей кітаптың өзіне басып шығару. Каталогтық айырғыш – жәшіктегі каталог карточкаларынан сәл биіктеу татты материалдан жасалған карточка. Айырғыштарда, бірқатар библиографиялық жазбалардың ортақ белгілерін біріктіретін автор шығармасының (аты-жөні, мекеме аты, пәндік айлар, жіктейтін нұсқа таңба т.с.) Мәліметтері көрсетіледі.

Каталог шкафы – каталогтық карточкалар сақтауға арналған шкаф. Мөлшерлері мен модельдері әртүрлі. Ішінде каталог жәшіктерін орналастыратын ұялардан тұрады. Олар ағаштан, металдан, пластмассалардан турады.

Kітапхана ісінде[өңдеу]

Kітапхана қорындағы баспадан шыққан және қолжазба күйіндегі шығармалардың тізімі. Каталог кітапхана қорының мазмұнын көрсетуде, оқырмандардың қажетті кітапты тауып алуында, кітапхана міндеттерін шешуде көмекші құрал болып табылады. Кітапхананың кітап қорын жасайтын түрлі тақырыптағы баспадан шыққан шығармалар мен оқырмандар талабының әрқилылығы Каталогтың күрделі жүйесін құруды қажет етеді. Атқаратын қызметіне қарай кітапхана Каталогы – оқырмандар Каталогы және жұмыс Каталогы болып бөлінеді. Жұмыс Каталогына оқырмандар сирек талап ететін және ескірген әдебиеттердің тізімі енеді. Материалдарды топтастыру жағынан Каталогтар жүйелік, пәндік, әліпбилік, нөмірлі тағы басқа болады. Каталогтарға баспадан шыққан шығармалар түрлері тізіледі: кітаптар, мерзімді басылымдар, графикалық шығармалар, стандарттар, патенттер және авторлық куәліктер. Ірі кітапханаларда кітапхананың толық қорын қамтитын бас Каталогпен қатар бөлімдердің қорын көрсететін Каталогтар құрастырылады. Кітапхананың және кітапханааралық абоненттің ақпараттық қызметі кеңейген сайын жинақтау Каталогның маңызы артады. Ол бірнеше дербес кітапханалардың қорын көрсетеді және территориясына не саласына қарай жасалады. Форма жағынан каталогтар карточкалы Каталог, баспалы каталог(кітап түрінде), блоккарточкалы каталог (блокнот немесе альбом түрінде) болады. Мезгілінде толықтырып, өзгертіп отыруға ыңғайлы болғандықтан, карточкалы каталог көп тараған;

Информатикада[өңдеу]

Компьютер дискісіндегі ортақ қасиеттеріне байланысты бір топқа біріктірілген файлдар жиынтығына қойылған атау. Файлдарды каталогтарға біріктіру оларды реттеп орналастырып, дер кезінде жылдам тауып алуға мүмкіндік береді. Каталогқа енгізілген файлдардың параметрлері (сипаттамалары) автоматты түрде жазылып отырады, мысалы, файл аттары, олардың типтері (бағдарламалық, мәтіндік, графиктік, тағы басқа), файлдың байтпен берілген көлемі, оның жазылған немесе соңғы өзгертілген мерзімі, уақыты, файлдың маңыздылығын білдіретін оның қорғаныс түрі (қарапайым, архивтік, тек оқылатын, жасырын, жүйелік). Егер каталогта файл аты жазылса, онда файл осы каталогта сақталады деп айтылады. Каталогта файлдардан басқа ішкі каталогтар да сақталады. Әрбір дискіде негізгі немесе түпкі каталог болады, оған ат қойылмайды (оның аты дискінің атымен бірдей болып саналады). Түпкі каталогқа бірінші деңгейдегі файлдар мен ішкі каталогтар кіреді. Бірінші деңгейдегі каталогқа екінші деңгейдегі файлдар мен каталогтар кіреді, тағы сондай сондай. Дискілерде осындай тәртіппен көп деңгейлі бұтақ тәріздес файлдар жүйесі құрылады. Каталогтарды ағылшынша қосалқы атына сәйкес “директория” деп те айта береді. Жаңа компьютерлерде каталогтарды олардың қағаз құжаттарға сәйкестігіне байланысты “бума” (папка) деп айту қалыптасқан. Дискілерде, мысалы, “бағдарламалар”, “хаттар”, “құжаттар” атты бумалар болуы мүмкін. Аттарына сәйкес, біріншісінде – бағдарламалық файлдар сақталса, екіншісінде – сырттан келген хаттар тұрады, үшіншісінде құжаттар жазылған, тағы сондай сондай.

Мәліметтер қорымен мәліметтерді алу және сақтау

Мәліметтер қорымен мәліметтерді алу және сақтау     Басылымды каталогтау – орталықтанған каталогтау түрі – каталогтық карточка макетін тікелей кітаптың өзіне басып шығару. Каталогтық айырғыш – жәшіктегі каталог карточкаларынан сәл биіктеу татты материалдан жасалған карточка. Айырғыштарда, бірқатар библиографиялық жазбалардың ортақ белгілерін біріктіретін автор шығармасының (аты-жөні, мекеме аты, пәндік айлар, жіктейтін нұсқа таңба т.с.) Мәліметтері көрсетіледі.

Каталог шкафы – каталогтық карточкалар сақтауға арналған шкаф. Мөлшерлері мен модельдері әртүрлі. Ішінде каталог жәшіктерін орналастыратын ұялардан тұрады. Олар ағаштан, металдан, пластмассалардан турады.

Kітапхана ісінде[өңдеу]

 

Kітапхана қорындағы баспадан шыққан және қолжазба күйіндегі шығармалардың тізімі. Каталог кітапхана қорының мазмұнын көрсетуде, оқырмандардың қажетті кітапты тауып алуында, кітапхана міндеттерін шешуде көмекші құрал болып табылады. Кітапхананың кітап қорын жасайтын түрлі тақырыптағы баспадан шыққан шығармалар мен оқырмандар талабының әрқилылығы Каталогтың күрделі жүйесін құруды қажет етеді. Атқаратын қызметіне қарай кітапхана Каталогы – оқырмандар Каталогы және жұмыс Каталогы болып бөлінеді. Жұмыс Каталогына оқырмандар сирек талап ететін және ескірген әдебиеттердің тізімі енеді. Материалдарды топтастыру жағынан Каталогтар жүйелік, пәндік, әліпбилік, нөмірлі тағы басқа болады. Каталогтарға баспадан шыққан шығармалар түрлері тізіледі: кітаптар, мерзімді басылымдар, графикалық шығармалар, стандарттар, патенттер және авторлық куәліктер. Ірі кітапханаларда кітапхананың толық қорын қамтитын бас Каталогпен қатар бөлімдердің қорын көрсететін Каталогтар құрастырылады. Кітапхананың және кітапханааралық абоненттің ақпараттық қызметі кеңейген сайын жинақтау Каталогның маңызы артады. Ол бірнеше дербес кітапханалардың қорын көрсетеді және территориясына не саласына қарай жасалады. Форма жағынан каталогтар карточкалы Каталог, баспалы каталог(кітап түрінде), блоккарточкалы каталог (блокнот немесе альбом түрінде) болады. Мезгілінде толықтырып, өзгертіп отыруға ыңғайлы болғандықтан, карточкалы каталог көп тараған;

ақпаратпен жұмыс істеу технологиясы. Ағылшын тілінен аударғанда көп, орта дегенді білдіреді (мультимедиа).

IIІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру:

Слайдқа графикалық файлдар енгізу.

Жаңа тақырыпты түсіндірмес бұрын мына кестелер бойынша тоқталып өтемін.

Графиктік бейнелерді слайдтқа енгізу.

Графиктік бейнелер Word текстік редактордегідей орнатылады:

1. Менюдегі «Вставка» – «Рисунок».
2. Әрі қарай керекті бөлімді көрсетесіз графиктік бейнені қайдан алатыныңызды «Картинкидан» ба, жоқ «Из файла» ма соны көрсетесіз.

Музыка, дыбыс, бейнеклиптерді енгізу.

– Слайдтарға музыкалық, дыбыстық эффектілерді және бейнеклиптерді қолдану мүмкіндігі бар.

– Қажетті бейнеклип немесе дыбысты шарт белгісін ерекшелеп Енгізу батырмасын шерту арқылы, оны слайдқа енгізе аламыз.

Презентацияға дыбыстарды енгізу.

– Слайдтқа дыбысты енгізу үшін менюдегі «Вставка» – «Фильм и звук» командасын таңдаңыз.

– Менюдегі «Фильм и звук»- тің ішіндегі «звуки из файла» немес «звуки из файла». (Файлдағы дыбыс) командалары «Microsoft Clip Gallery», сұқбат терезесінің ішінде орналасқан.

– «Microsoft Clip Gallery» сұқбат терезесінің, сәйкес Бейне немесе Дыбыс ішкі беттері ашылады. «Вставка», «Фильм и звук», «Звук из файла» батырмасын шертіңіз.Ашылған сұқбат терезеден «Звук» керекті файлды таңдап, шертіңіз.Керекті дыбысты дұрыс таңдағаныңызды тексеру үшін «Воспроизвести» батырмасын шертіңіз.Егер бәрі дұрыс болса «Вставить» батырмасын шертіңіз.

Дыбыстарды баптау.Дыбыстық слайдтар мынадай түрде болады.Бұны слайдтың көрінбейтін жеріне орналастырыңыз.Екі рет шертіп қайтадан шығаруымызға болады.Менюдегі «Показ слайдов» – «Настройка анимации»Тыңдау параметрлерін орнатамыз;

Мәліметтер қорымен жұмыс істеитін функциялар

Әр түрлі ұйымдар табысты жұмыс жасауы үшін ақпаратты жүйенің дамығанын талап етеді. Сондықтан да көптеген компаниялар, фирмалар мәліметтер қорымен жұмыс істейді.

Қолданушылар көзқарасы бойынша мәліметтер қоры  – ақпаратпен жұмыс жасайтын бағдарлама. Бұл бағдарламаны іске қосқанда экранда кесте шығады, мұнда қолданушы өзіне керекті ақпаратты ала алады.

Бағдарламалаушылардың көзқарасы бойынша мәліметтер қоры – файл жиынтығы, осы жиынтық ақпаратты сақтайды.

Мәліметтер қоры – ақпаратпен белгілі бір іс-әрекет жасауға болатын (қосу, жою, өзгерту, көшіріп алу, жүйелеу, сақтау, жинақтау және т.б.) жүйеленген мәліметтердің үлкен көлемінің сақталатын жері.

Мәліметтер қорымен жұмыс істеуді үйрену арқылы адамзат өміріндегі ақпаратты сақтау бойынша көптеген мәселелерді дұрыс, тез әрі тиімді шешуге мүмкіндік алады. Ол ірі корпорация, техникалық завод, жеңіл өндірісінің фабрикасы, сауда орталықтары немесе кішігірім үй кітапханасы болсын мәліметтерді есепке алуға, оларды өңдеуге, сақтауға, қосуға, жоюға бағытталған әрекеттерге сұраныс міндетті түрде пайда болады.

Бұл жоба адамның жеке саяси өмірінде болсын, фирмалар мен компанияларда болсын өздерінің алдағы уақыттағы істерін жоспарлап қоюға арналған кунделік. Осы тақырыпқа мәліметтер қорымен байланысқан қосымшаны жазбас бұрын ең алдымен осы тапсырманы шешуге арналған бағдарламалау тілдерін қарастырып, олардың ішінен ең тиімдісін таңдаған жөн болар еді, сондай-ақ жалпы мәліметтер қорларының не екенін, олардың мәні мен мағынасы неде деген сұрақтарға жауап беру қажет. Компьютер дискісіндегі ортақ қасиеттеріне байланысты бір топқа біріктірілген файлдар жиынтығына қойылған атау. Файлдарды каталогтарға біріктіру оларды реттеп орналастырып, дер кезінде жылдам тауып алуға мүмкіндік береді. Каталогқа енгізілген файлдардың параметрлері (сипаттамалары) автоматты түрде жазылып отырады, мысалы, файл аттары, олардың типтері (бағдарламалық, мәтіндік, графиктік, тағы басқа), файлдың байтпен берілген көлемі, оның жазылған немесе соңғы өзгертілген мерзімі, уақыты, файлдың маңыздылығын білдіретін оның қорғаныс түрі (қарапайым, архивтік, тек оқылатын, жасырын, жүйелік). Егер каталогта файл аты жазылса, онда файл осы каталогта сақталады деп айтылады. Каталогта файлдардан басқа ішкі каталогтар да сақталады. Әрбір дискіде негізгі немесе түпкі каталог болады, оған ат қойылмайды (оның аты дискінің атымен бірдей болып саналады). Түпкі каталогқа бірінші деңгейдегі файлдар мен ішкі каталогтар кіреді. Бірінші деңгейдегі каталогқа екінші деңгейдегі файлдар мен каталогтар кіреді, тағы сондай сондай. Дискілерде осындай тәртіппен көп деңгейлі бұтақ тәріздес файлдар жүйесі құрылады. Каталогтарды ағылшынша қосалқы атына сәйкес “директория” деп те айта береді. Жаңа компьютерлерде каталогтарды олардың қағаз құжаттарға сәйкестігіне байланысты “бума” (папка) деп айту қалыптасқан. Дискілерде, мысалы, “бағдарламалар”, “хаттар”, “құжаттар” атты бумалар болуы мүмкін. Аттарына сәйкес, біріншісінде – бағдарламалық файлдар сақталса, екіншісінде – сырттан келген хаттар тұрады, үшіншісінде құжаттар жазылған, тағы сондай сондай.

Күн және уақыт мерзімдерімен жұмыс жасайтын аспаптық құралдар

Күн және уақыт мерзімдерімен жұмыс жасайтын аспаптық әзірленген және Қазақстан Республикасында темір жол көлігімен жүк тасымалдауды ұйымдастыру тәртібі мен шарттарын белгілейді.

Қазақстан Республикасы арқылы халықаралық және транзиттік қатынаста темір жол көлігімен жүк тасымалдау Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

Осы Қағидада көзделмеген жүктерді тиеу және бекітудің техникалық нормалары, сұйық жүктерді құйма түрінде, қауіпті жүктерді тасымалдау тәртібі мен шарттары Темір жол ынтымақтастығы ұйымының және Тәуелсіз Мемлекеттер Достығына (ТМД) қатысушы елдер мен Латвия Республикасының, Литва Республикасының, Эстония Республикасының темір жол көлігі жөніндегі кеңесінің шеңберінде қабылданған халықаралық келісімдерде (шарттарда) және Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын өзге де халықаралық келісімдерде (шарттарда) белгіленеді.

Осы Қағидада мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) жоспардан тыс тасымалдау – ағымдағы ай ішінде түскен өтінім бойынша негізгі жоспарда көзделмеген жүк тасымалдау;

2) кірме жол мен түйісу станциясы жұмысының бірыңғай технологиялық үдерісі (БТП) – кірме жол мен түйісу станциясының өзара әрекет ету шарттарын анықтайтын технологиялық акт, ол ұйымның меншікті локомотив қызмет көрсететін және орташа тәуліктік жүк айналымы 50 және одан көп вагоннан тұратын кірме жолы үшін әзірленеді;

мүкәммал вагон (контейнер) – ТМД елдері, Латвия, Литва және Эстония темір жол әкімшілігінде темір жол әкімшілігінің ақпараттық-есептеу орталығының автоматтандырылған дерекқорында тіркелген жүк вагоны (контейнері);

4) айналмалы маршрут – бір жөнелтуші біртекті жүк тиеген бір жөнелту станциясынан бір жүк алушының атына бір станцияға тағайындалған және жүк түсіргеннен кейін бос вагондар бастапқы станцияға жүз пайыз қайтарылатын бір жүк құжатымен ресімделген белгіленген салмақтағы және ұзындықтағы поезд құрамы;

5) маршрут – жүк жөнелтуші кірме жолда немесе темір жол станциясында құрастырған белгіленген салмақтағы немесе ұзындықтағы поезд құрамы;

6) тасымалдаудың негізгі жоспары – алдағы айға тасымалдаушы қабылдаған және келіскен жүкті тасымалдауға өтінім (жоспар);

7) реттеуші тапсырма – түсіруден бос вагондарды беру және тиеуге бос вагондарды қабылдауға, сондай-ақ жылжымалы құрамды пайдаланудың сапалы көрсеткіштерін қамтамасыз етуге және вагондарды (контейнерлерді) станциялар бойынша тең бөлуге арналған станция тапсырмасы;

8) қосарланған жүк операциясы – жүк алушының өзі түсірген вагонды, контейнерді жүк тиеуге пайдалануы;

9) жалғама жол – станциялардың парктерін немесе станцияны кірме жолдармен қосатын арнайы тағайындалған темір жол;

10) мамандандырылған контейнерлер – арнайы конструкциясы бар сусыма, сұйық, тез бүлінетін, қауіпті және басқа да жүктің жекелеген түрлеріне арналған контейнерлер;

11) тиеу, түсіру (жүктен босату) мерзімдері (технологиялық уақыт) – жалпы пайдалану орындары мен кірме жолдарда дайындау, қосалқы және қорытынды операцияларға жұмсалған уақыт шығынын есепке ала отырып, жүктерді механикаландырған немесе механикаландырылмаған тәсілдермен тиеуді және түсіруді орындауға жұмсалатын уақыт (бұдан әрі – техникалық уақыт);

12) ҚКК тақтайшасы – «Қауіпсіз контейнерлер жөніндегі халықаралық конвенцияда» (ҚКК) белгіленген, әмбебап контейнерді жасағанда немесе күрделі жөндегенде міндетті түрде есігіне бекітілген және оны пайдалану қауіпсіздігін куәландыратын тақтайша;

13) кедендік тақтайша (КБК) – контейнерге бекітілген және оның жүктерді кедендік бақылаумен тасымалдауға жарамдылығын растайтын белгілі бір мөлшердегі және мазмұндағы тікбұрышты металл пластина;

14) көліктік пакет – әмбебап, арнайы біржолғы пайдаланылатын немесе табандықпен немесе табандықсыз көп айналымдық пакет құралдардың көмегімен өзара бекітілетін ыдыстағы (жәшіктердегі, қаптардағы, бөшкелердегі, мамандандырылған контейнерлердегі) немесе ыдыссыз жүктің жекелеген орындарынан қалыптастырылған ірілендірілген жүк орны;

15) әмбебап контейнер – жүкті орналастыруға арналған ішкі көлемі бар көп рет қолданылатын, бір немесе бірнеше көлік түрімен жүк тасымалының сақталуын қамтамасыз ететін, брутто массасы, габаритті мөлшері, конструкциясы және таңбалануы бойынша стандартты және механикаландырылған тиеу, түсіру (жүкті босату) және қайта тиеуге арналған конструкциясы бар, жүктердің кең номенклатурасын тасымалдауға пайдаланылатын көлік жабдығының біріздендірілген жүк бірлігі;

Time () функциясынын қолданып ағындығы күн мен уақытты анықтау

Time () функциясынын қолданып ағындығы күн мен уақыт ты анықтауістеуді үйрену арқылы адамзат өміріндегі ақпаратты сақтау бойынша көптеген мәселелерді дұрыс, тез әрі тиімді шешуге мүмкіндік алады. Ол ірі корпорация, техникалық завод, жеңіл өндірісінің фабрикасы, сауда орталықтары немесе кішігірім үй кітапханасы болсын мәліметтерді есепке алуға, оларды өңдеуге, сақтауға, қосуға, жоюға бағытталған әрекеттерге сұраныс міндетті түрде пайда болады.

Бұл жоба адамның жеке саяси өмірінде болсын, фирмалар мен компанияларда болсын өздерінің алдағы уақыттағы істерін жоспарлап қоюға арналған кунделік. Осы тақырыпқа мәліметтер қорымен байланысқан қосымшаны жазбас бұрын ең алдымен осы тапсырманы шешуге арналған бағдарламалау тілдерін қарастырып, олардың ішінен ең тиімдісін таңдаған жөн болар еді, сондай-ақ жалпы мәліметтер қорларының не екенін, олардың мәні мен мағынасы неде деген сұрақтарға жауап беру қажет. Компьютер дискісіндегі ортақ қасиеттеріне байланысты бір топқа біріктірілген файлдар жиынтығына қойылған атау. Файлдарды каталогтарға біріктіру оларды реттеп орналастырып, дер кезінде жылдам тауып алуға мүмкіндік береді. Каталогқа енгізілген файлдардың параметрлері (сипаттамалары) автоматты түрде жазылып отырады, мысалы, файл аттары, олардың типтері (бағдарламалық, мәтіндік, графиктік, тағы басқа), файлдың байтпен берілген көлемі, оның жазылған немесе соңғы өзгертілген мерзімі, уақыты, файлдың маңыздылығын білдіретін оның қорғаныс түрі (қарапайым, архивтік, тек оқылатын, жасырын, жүйелік). Егер каталогта файл аты жазылса, онда файл осы каталогта сақталады деп айтылады. Каталогта файлдардан басқа ішкі каталогтар да сақталады. Әрбір дискіде негізгі немесе түпкі каталог болады, оған ат қойылмайды (оның аты дискінің атымен бірдей болып саналады). Түпкі каталогқа бірінші деңгейдегі файлдар мен ішкі каталогтар кіреді. Бірінші деңгейдегі каталогқа екінші деңгейдегі файлдар мен каталогтар кіреді, тағы сондай сондай. Дискілерде осындай тәртіппен көп деңгейлі бұтақ тәріздес файлдар жүйесі құрылады. Каталогтарды ағылшынша қосалқы атына сәйкес “директория” деп те айта береді. Жаңа компьютерлерде каталогтарды олардың қағаз құжаттарға сәйкестігіне байланысты “бума” (папка) деп айту қалыптасқан. Дискілерде, мысалы, “бағдарламалар”, “хаттар”, “құжаттар” атты бумалар болуы мүмкін. Аттарына сәйкес, біріншісінде – бағдарламалық файлдар сақталса, екіншісінде – сырттан келген хаттар тұрады, үшіншісінде құжаттар жазылған, тағы сондай сондай.

Мәліметтер қорымен жұмыс істеуді үйрену арқылы адамзат өміріндегі ақпаратты сақтау бойынша көптеген мәселелерді дұрыс, тез әрі тиімді шешуге мүмкіндік алады. Ол ірі корпорация, техникалық завод, жеңіл өндірісінің фабрикасы, сауда орталықтары немесе кішігірім үй кітапханасы болсын мәліметтерді есепке алуға, оларды өңдеуге, сақтауға, қосуға, жоюға бағытталған әрекеттерге сұраныс міндетті түрде пайда болады.

Бұл жоба адамның жеке саяси өмірінде болсын, фирмалар мен компанияларда болсын өздерінің алдағы уақыттағы істерін жоспарлап қоюға арналған кунделік. Осы тақырыпқа мәліметтер қорымен байланысқан қосымшаны жазбас бұрын ең алдымен осы тапсырманы шешуге арналған бағдарламалау тілдерін қарастырып, олардың ішінен ең тиімдісін таңдаған жөн болар еді, сондай-ақ жалпы мәліметтер қорларының не екенін, олардың мәні мен мағынасы неде деген сұрақтарға жауап беру қажет. Компьютер дискісіндегі ортақ қасиеттеріне байланысты бір топқа біріктірілген файлдар жиынтығына қойылған атау. Файлдарды каталогтарға біріктіру оларды реттеп орналастырып, дер кезінде жылдам тауып алуға мүмкіндік береді. Каталогқа енгізілген файлдардың параметрлері (сипаттамалары) автоматты түрде жазылып отырады, мысалы, файл аттары, олардың типтері (бағдарламалық, мәтіндік, графиктік, тағы басқа), файлдың байтпен берілген көлемі, оның жазылған немесе соңғы өзгертілген мерзімі, уақыты, файлдың маңыздылығын білдіретін оның қорғаныс түрі (қарапайым, архивтік, тек оқылатын, жасырын, жүйелік). Егер каталогта файл аты жазылса, онда файл осы каталогта сақталады деп айтылады. Каталогта файлдардан басқа ішкі каталогтар да сақталады. Әрбір дискіде негізгі немесе түпкі каталог болады, оған ат қойылмайды (оның аты дискінің атымен бірдей болып саналады). Түпкі каталогқа бірінші деңгейдегі файлдар мен ішкі каталогтар кіреді. Бірінші деңгейдегі каталогқа екінші деңгейдегі файлдар мен каталогтар кіреді, тағы сондай сондай. Дискілерде осындай тәртіппен көп деңгейлі бұтақ тәріздес файлдар жүйесі құрылады. Каталогтарды ағылшынша қосалқы атына сәйкес “директория” деп те айта береді. Жаңа компьютерлерде каталогтарды олардың қағаз құжаттарға сәйкестігіне байланысты “бума” (папка) деп айту қалыптасқан. Дискілерде, мысалы, “бағдарламалар”, “хаттар”, “құжаттар” атты бумалар болуы мүмкін. Аттарына сәйкес, біріншісінде – бағдарламалық файлдар сақталса, екіншісінде – сырттан келген хаттар тұрады, үшіншісінде құжаттар жазылған, тағы сондай сондай.

Мәліметтердің форматты таңдау

• CAST( AS ) – Expression өрнегін Type

Дата және уақытпен жұмыс істейтін функция:

• EXTRACT(<Элемент> FROM <Өрнек>) – дата және уақыт

Кестелермен келесі амалдарды орындауға болады:

• жаңа кесте құру;
• кестені өшіру;
• кесте өрістерінің құрамын өзгерту;
• индексті құру және өшіру.

Бұл әрекеттер SQL тілінің инструкцияларының көмегімен орындалады.

Кестені құру және өшіру

Кестені құру үшін CREATE TABLE инструкциясы қолданылады:

CREATE TABLE <Кесте аты>

(<Өріс аты> <мәлімет типі>

. . .

<Өріс аты> <мәлімет типі>);

Файлдың кеңейтілуі бойынша кестенің форматы автоматты түрде, яғни

Paradox форматының кестелері

Delphi – дің өзіндік кестелік форматы жоқ, бірақ

Paradox кестесі деректер базасын құруға және онымен жұмыс

Оның негізгі артықшылықтарын атап өтейік :

деректердің тұтастығын

әртүрлі типті деректерді ұсынуға арналған өрістік типті

енгізілген деректерді тексеруді

кестенің парольдық қорғанысын

қамтамасыз етеді .

Тип

Alpha

Number

Money

Short

Longinteger

BCD

Date

Time

Timestampt

Memo

Formatted F

Graphic G Графиктік көрініс.Форматтары

OLE

Logical

Autoincrement +

Binary

Bytes

Кесте1.1. Paradox7 кестесінің өрістік типі тізімі

SQL тілінің мәліметтер типі және сәйкес Paradox-тың мәліметтер

SQL Paradox

SMALLINT Short

INTEGER Long Integer

DECIMALL BCD

NUMERIC(x,y) Number

FLOAT(x,y) Float(x,y)

CHARACTER(n) Alpha

VARCHAR(n) Alpha

DATE Date

BOOLEAN Logical

BLOB(n,1) Memo

BLOB(n,2) Binary

BLOB(n,3) Formatted

memo

BLOB(n,4) OLE

BLOB(n,5) Graphic

TIME Time

TIMESTAMP Timestamp

MONEY Money

AUTOINC Autoincrement

BYTES(n) Bytes

SQL тілінің көмегімен кесте құру мысалы:

CREATE TABLE Student.db

(Numer Integer

Name CHAR(15)

Datarogd DATE);

Paradox кестесі үшін PRIMARY KEY сипаттамасын және жақшаның

CREATE TABLE Personal.db

(Code AUTOINC

Name CHAR(15)

Post CHAR(15)

Oklad Numeric(10,2)

PRIMARY KEY(Code));

Кестені өшіру үшін келесі инструкция қолданылады:

DROP TABLE <Кесте аты>;

Мысалы DROP TABLE ; Дискіден student атты

Кестеден мәліметтерді таңдау

Мәліметтерді таңдау берілген шарттарды қанағаттандыратын өрістерді және жазбаларды

SELECT инструкциясының жазылу форматы:

SELECT [DISTINCT] {* I <өрістер тізімі>}

FROM <Кесте тізімі >

[WHERE <Таңдау шарты>] [ORDER BY <Сұрыптау үшін өрістер тізімі>] [GROUP BY <Топтастыру үшін өрістер тізімі>] [HAVING <Топтау шарты>] [UNION <ішкі инструкция SELECT>]

SELECT инструкциясын қарастыруда SQL-сұранысы Query компонентінің көмегімен терілген

SELECT инструкциясы өрістер тізімі және FROM операндысынан міндетті

WHERE операндысына мәліметтер жиынының нәтижесін таңдау шарты (критерий)

ORDER BY операндысы мәліметтер жиынының нәтижесінде жазбаларды сұрыптау

GROUP BY мәліметтер жиынының нәтижесінде жазба тобын бөліп

HAVING операндысы GROUP BY операндысымен бірге қолданылады және

SELECT инструкциясы күрделі құрылымнан тұруы және бірінің ішіне

Сонымен қатар SELECT инструкциясы басқа инструкцияның ішінде қолданылады,

Бірнеше мысалдар қарастырайық.

1) Кестеден барлық жазбаларды таңдауға мысал:

SELECT * FROM keste.db

Бұл сұраныстың орындалу нәтижесінде keste кестесінен барлық өрістер

2) Кестеден өрістер тізімі бойынша таңдаған мысал:

SELECT num, rukov, tema

FROM keste.db

Бұл SQL-сұраныстың орындалу нәтижесі keste кестесінің num, rukov

3) Жазбаларды таңдауда қарапайым өрнектерді пайдалануға болады. Өрнектер

SELECT student

FROM keste.db

WHERE group=’3ИКО1’;

Тобы 3ИКО1 болатын студенттердің тізімін береді.

Жазбаларды сұрыптау

Жазбаларды сұрыптау сұранысына мысал:

SELECT * FROM keste.db

ORDER BY rukov

Жазбаларды сұрыптау rukov өрісі бойынша жүргізіледі.

Екі өріс бойынша жазбаларды сұрыптауға мысал:

SELECT *

FROM Personal.db

ORDER BY tema, group DESC.

ІІ. DELPHI ОБЪЕКТІЛІ БАҒЫТТАЛҒАН ПРОГРАММАЛАУ ОРТАСЫ

2.1. Delphi ортасында мәліметтер қорын құру

Delphi 6 Windows 95, Windows 98 немесе Windows

Программалардың сәйкестендірілуі үлкен роль атқарылады. Бұл аппаратпен қамтамассыздандырумен

Дыбыс, сурет, тексттік және цифрлық типтермен берілген информацияларды

Жоғарыда айтылғандай бизнеспен және өндіріспен тығыз байланысты болғандықтан

Құрудың графикалық ортасынан басқа аспектісі ол- көмекші жүйесінінің

Delphi 6-да басқа да қазіргі программалау ортасы сияқты,

Delphi 6-ның аппараттық құрылымына программа құру үшін програмистке

Delphi 6 қолданушыға өте ыңғайлы, тез программа

Алғашқы көзқарас

Delphi 6 ортасын жүктегеннен кейін экранда интегралданған программаланған

Негізгі терезе

Экранның жоғарғы бөлігінде негізгі терезе орналасады. Онда құрал-саймандар

Тақырыпша жолағы

Тақырыбында қазіргі ашулы тұрған проектінің аты тұрады. Проекті

Құрал-саймандар тақтасы

Құрал-саймандар тақтасындағы кнопкілер мәзірдегі белгілі бір командіге сәйкес

Компоненттер палитрасы

Компоненттер палитрасындағы компоненттер арқылы программа құрылады. Компоненттер Delphi

Палитраның кез-келген жерінен тышқанның оң жақ пернесін басып

Component мәзіріндегі Configure Palette командасын таңдау арқылы.

Проектілеу формасы

Кез-келген Windows программасының негізгі терезесі болады.. Delphi кез-келген

Басты терезе дегеніміз ол- программаны орындауға жібергеннен кейін

Редактор коды терезесі

Редактор коды терезесі (Code Editor) Unit1.pas тақырыбымен проектілеу

2.2. Database Desktop қосымшасы

Delphi-де Database Desktop қосымшасы бар және ол

Database Desktop программасын жүктеу үшін Delphi программасының

Бірінші рет іске қосқанда Database Desktop қосымшасының жұмыс

Ол үшін File / Working directory және File

Жаңа кесте құру үшін File менюінен New командасын

Жаңа кесте құрылып сақтау үшін Save As командасын

ІІІ. Кадрлар бөлімінің мәліметтер қоры программасына сипаттама

3.1. Мәліметтер қорының құрылымы

Кадрлар бөліміпің мәліметтер қоры Database Desktop утилитасында

Бұл «Бұйрыктар» кестесінің мәліметтер қоры бойынша негізгі мәліметтер

Ал, екінші «Жеке мәліметтер» кестесі құрылды. Ол

Ал, «Жеке мәліметтер» кестеде мәліметтер қорының бағыныңқы

Ал, үшінші «Архив» кестесі құрылды. Ол мынадай алаңдардан

«Архив» кестеде мәліметтер қорының бағыныңқы өрістері:

3.2. Программаның жұмысы

Программаны іске қосқанда төмендегі терезе пайда болады.

Бұл форма негізгі форма болып саналады. Бұл формада

Кесте аттары:

1-Бұйрықтар

2-Жеке мәліметтер

3-Архив

1-ші форманы орындауға жібергенде негізгі формадағы келесі менюін

Екінші формамда бұйрыктар тізімін жасадым. Ол үшін SQL,

Алдымен бұйрықтар кестесіне мәліметтерді енгіземін:

Мәліметті енгізу үшін мына процедура жазылады:

procedure TForm5.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

with Form4.Query2 do begin

form4.query1.DatabaseName:=’kadr_otd’;

form4.query1.Close;