Аллергиялардың негігі себептері – аллергендер болып есептеледі.
Аллергендердің жіктелуі
( А.Д. Адо бойынша)
Экзоаллергендер:
*Тұрмыстық
Жүре пайда болған немесе екіншілік эндоаллергендер
Құрылымы өзгерген белоктар:
Инфекционды
Инфекционды емес
Аллергияның дамуына алып келетін жағдайлар:
Әлеуметтік факторлар
Тұрғындарға вакцинацияны кең көлемде қолдану, қан сарысуын қабылдау, қоршаған ортаның ластануы, химиялық заттарды кеңінен қолдану.
Ағзаның ерекшелітері
Тұқым қуалайтын бейімдеушілік
Биобарьерлердің өткізгіштігінің жоғарылауы
Аллергиялық медиаторлардың дезактивация жүйесінің бұзылысы
АЛЛЕРГИЯЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ:
Уақыты бойынша ағзаға аллергендердің қайта түсуіндегі жауапты реакцияның пайда болуы (Р.Кук 1930 г).
- I. Жылдам дамитын аллергиялық реакция ( гиперсезімталдықтың жылдам дамитын түрі)
- II. Баяу дамитын аллергиялық реакция ( гиперсезімталдықтың баяу дамитын түрі)
Патогенезі бойынша жіктелуі
(П. Джелл и Р. Кумбс 1969 ж.).
*I. Аллергиялық реакциялардың реагинді(анафилактикалық) түрі.
*II. Аллергиялық реакциялардың цитотоксикалық түрі
*IІІ. Аллергиялық реакциялардың иммундыкомплексті түрі
*IV. Аллергиялық реакциялардың клеткалық-тікелей түрі
АЛЛЕРГИЯЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРДЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ:
1.Иммунологиялық кезең ( иммунды реакция кезеңі)
2.Патохимиялық (патобиохимиялық) кезең ( биохимиялық реакция кезеңі)
3.Патофизиологиялық кезең ( клиникалық көріністердің пайда болу кезеңі)
Иммунологиялық кезеңі
Аллергендермен біріншілік жанасқанда (сенсибилизация), сенсибилизирленген Т- лимфоциттердің(с-Тл)немесе антиденелердің түзілуі.
Аллергендермен қайта жанасқанда аллерген+антидене немесе аллерген+с-Тл комплексінің түзілуі
Патохимиялық кезеңі
. биологиялық активті заттар синтезінің босап шығуы,активациясы– яғни
Аллергиялық медиаторлар.
III. Патофизиологиялық кезең (клиникалық көріністердің пайда болу кезеңі)
ағза мен тіндердің құрылымдық және функциональді өзгерістері
СЕНСИБИЛИЗАЦИЯ
осы аллергендерге ағза сезімталдығының жоғары деңгейде қалыптасуы, яғни арнайы антидене немесе сенсибилизацияның қалыптасуымен сипатталатын,Т- лимфоциттердің аллергендерге қарсы жоғарылауы анықталады
СЕНСИБИЛИЗАЦИЯ
АКТИВТІ
Ағзаға аллергендер түскеннен соң 10-14 күннен кейін дамиды.
Адам ағзасының иммунды жүйесі арнайы антидене немесе сенсибилизацияланған Т-лимфоциттердің түзілуімен белсенді түрде іске қосылады.
ПАССИВТІ
Қан сарысуын,антиденеден тұратын дайын немесе клеткалық сенсибилизацияланған Т-лимфоцитті енгізгеннен кейін пайда болады.
Адам ағзасының өзіндік иммундық жүйесі антидененің пайда болуына және сенсибилизацияланған Т-лимфоциттердің пайда болуына қатыспайды.
АЛЛЕРГИяЛЫҚ РЕАКЦИЯНЫҢ
I ТҮРІ
(реагинді немесе анафилактикалық түрі)
АЛЛЕРГЕН
Өсімдік шаңы, жануарлар мен өсімдіктердің белоктары,
Дәрілік препараттар
Ағзаға аллергендердің екіншілік түсуі
Мес жасушалардың(лаброциттер) беткейіне немесе базофильдерге аллерген+ антидене комплекстерінің түзілуі
Патохимиялық кезеңі
Базофильдер мен лаброциттердің дегрануляциясы және олардың гранулдарының босап шығуы: гистамин, гепарин, хемотаксис факторының эозинофилдері мен нейтрофиллдері.
Олардың мембрана фосфолипидтерінен лейкотриендер мен простагландиндердің босап шығуы
аллергиялық реакциялардың шекарасына эозинофильдердің, нейтрофильдердің миграциясы және олармен екіншілік медиаторлардың босап шығуы: яғни гистаминазалар, арилсульфатаздар, протеаздар, фосфолипазалар
Патофизиологиялық кезең
- Тамырлар кеңейіп,олардың өткізгіштігінің жоғарылауы
- ісінудің дамуы,
- жұмсақ бұлшыеттердің тарылуы, бронхоспазм,
- шырыштардың гиперсекрециясы
- Жасушалардың бұзылысы
Клиникалық көрінісі
Анафилактикалық шок,
поллиноздар,
бронхиальды демікпенің атопиялық түрі,
бөртпелер,
Квинке ісінуі
гастроэнтероколит