Жоспары:

žЭмпатияның дамуы

žЭмпатияның деңгейлері

žЭмпатияның түрлері

žЭмпатияның техникалық аспектілері

žЭмпатиялат. empatheіa ) – өзге адамдардың жан дүниесін түсіну мен жай-күйін ұғыну қабілеттілігі. Эмпатия адам бойында жиі кездесетін, өзіндік мән-мағынасы бар ерекше сезім. Оның айқын көрінісі өзге адамдардың қайғы-қасіреті мен қиыншылықтарына ортақтасып, оларға жанашырлық білдіру, сол арқылы өзгенің ауыр психикалық жай-күйін өз басынан кешіргендей халге түсуі.

Эмпатияның дамуы

  1. Эмоциялық күйді ажырата білу.
  2. Күшті эмоционалдық реакцияның болуы.
  3. Эмпат тек сезініп қана қоймай, оны басқара алады.

Эмпатияның деңгейлері

І деңгей

Эмпатияның ең төменгі деңгейі

Бұл деңгейге жататындар өзге адамдарға мән бермейді

Рационалды шешім қабылдайды, достары аз болады

Сынды көтере алмайды

Балалармен және қарттармен қарым-қатынасқа түсуі қиын

ІІ деңгей

žЕң көп таралған деңгей

žБұл деңгейге көп адмадар жатады

žАдамдардың сезімін сезеді, бірақ жанашырлық танытпайды

žӨз сезімдерін бақылауда ұстайды

ІІІ деңгей

žЭмпатияның ең жоғарғы деңгейі

žБұл деңгейдегі адамдар аз кездеседі

žҰжыммен жақсы қарым-қатынаста болады

žӨз сезімдеріне қарағанда, өзгелердің сезімін жоғары қояды

žҚақтығысқа көп түспейді

Эмпатияның түрлері

  1. Эмпат емес, Сезімдік қасиеттерін жасырын ұстайды және оларды пайдаланбайды.
  2. Әлсіз эмпат, Үнемі стресс күйінде жүреді, әлемнің ауыртпалығын қабылдайды.
  3. Функционалды эмпат,Ең дамыған түрі. Сезімдерге тез бейімделеді, бақылауында ұстайды және өзіне өткізбейді.
  4. Профессионалды эмпат, Эмоцияларды оңай ажыратады . Өзгелердің сезімдерін жақсы басқарады.

Эмпатияның диагностикасы

žЭмпатияның диагностикасы адамның қандай эмпат қасиеттерге ие екенін анықтауға мүмкіндік береді. Бұл үшін “Шкала эмоционального отклика” әдісін пайдалануға болады. Тестті профессор-психолог А. Меграбян ойлап тапқан.

Эмпатияның техникалық аспектілерік. Роджерс бойынша

  1. Бейне
  2. Қайта фразалау
  3. Сезім бейнесі

бейне

žБейне – бұл терапевттің эмпатиялы болу тәсілі, өзін клиентті түсіне алатындығын тексеру.

žБейне – клиенттің әлеміне кіру тәсілі.

žБейне – эмпатия емес,терааевттің эмпатиялы болуы.

žЭмпатия– бейне емес, ол процесс. Ал бейне сол процессте жүретін техника.

Қайта фразалау- клиенттің айтқан сөздерін кайта өзіне қысқа және түсінікті түрде жеткізу.

Сезім бейнесі

žБұл клиенттің сөздік, вербалды және вербалды емес эмоцияларын шығаруы(бұрында, қазір, болашақта ) басқару мақсатындағы түсінігі мен жауабы

žКлиентка: «Я не могла быть такой открытой с отцом, но я не виню его в этом. Я и так была более открытой, чем он позволял. Он никогда меня не слушал так как вы слушаете, без осуждения. Недавно я задумалась: «почему я должна быть такой идеальной? И я поняла почему. Потому что он требовал этого от меня. Он всегда требовал, чтобы я была лучше, чем есть».

žТерапевт: «То есть, вы всегда пытались быть такой, какой он хотел видеть вас». /перефразирование/

žКлиентка: «И в тоже время я протестую. Например, недавно я чуть ли не светилась от радости, когда писала ему письмо о том, что работаю официанткой по ночам. Я хотела ему сказать: «Вот смотри какая я. Но в тоже время я хочу, чтобы он меня любил. Мне очень нужна его любовь.»

žТерапевт: «Вы хотели как бы умыть его.» /перефразирование/

žКлиентка: «Да! Я хотела ему сказать «Ты меня воспитал, как тебе это нравится?» И знаете, что я хочу от него услышать? Я хочу, чтобы он сказал: «Я знал, что так и будет, но я всё равно тебя люблю.»

žТерапевт: «Но очень мало шансов на то, что он так скажет.» /отражение чувств/

žКлиентка: «Нет, он этого не скажет. Он меня не слышит. Я навещала его года два назад, чтобы дать ему понять, что я его люблю, хотя и боюсь. Но он меня не слышит, он всё твердит одно и тоже: «Я тебя люблю, я тебя люблю».

žТерапевт: «То есть, он вас не знал, но любил. /перефразирование/ Это вызывает у вас слёзы?» /открытый вопрос/

žКлиентка: «Знаете, когда я говорю об этом, это ощущается как удар. Если я просто минуту посижу спокойно, это ощущается как большая рана вот здесь.»

žТерапевт: «Значит, проще быть легкомысленной, потому что тогда вы не чувствуете большой раны внутри.» /интерпретация/

žКлиентка: «Угу. Я пыталась работать над собой и поняла, что должна принять как факт то, что отец не относится к тому типу мужчин, которые мне нравятся – понимающим, любящим и заботящимся. То есть он, конечно, любил меня и заботился обо мне, но не на том уровне, на котором мы могли бы общаться.»

žТерапевт: «Вы чувствуете себя обкраденной.» /отражение чувств/

žКлиентка: «Да. Поэтому мне нужны замены. Мне приятно разговаривать с вами, мне нравятся мужчины, которых я могла бы уважать – доктора и тому подобное. И я притворяюсь, что мы с вами действительно близки. Видите я ищу замену своему отцу

žПайдаланылған әдебиеттер тізімі:

žВанершот Г. (в печати). Эмпатия как высвобождение совокупности микропроцессов в клиенте. // После Карла Роджерса: психотерапия в XXI веке. М. «Когито-Центр».

žДжендлин Ю. (1993). Субвербальная коммуникация и экспрессивность терапевта: тенденции развития клиент-центрированной психотерапии. // Московский психотерапевтический журнал. №3

žКан М. (1997). Между психотерапевтом и клиентом: новые взаимоотношения. Б.С.Л.

žКохут Х. (2000). Интроспекция, эмпатия и психоанализ: исследование взаимоотношений между способом наблюдения и теорией. // Антология современного психоанализа. Т.1 (под ред. А.В.Россохина). М. Институт психологии РАН.

žКохут Х. (2003). Анализ самости. Системный подход к лечению нарициссических нарушений. М. «Когито-Центр».

žКуртис Х. (2001). Концепция терапевтического альянса: расширение границ. // Журнал практического психолога. № 1-2.

You May Also Like

Научный проект на тему баскетбол

Цели проекта Популяризация баскетбола в г. Рудном Повышение престижа здорового образа жизни…

Қазақстанның салық жүйесі және ерекшеліктері

Салық – дегеніміз мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін,…

Қол саусақтарына арналған жаттығулар

Қол саусақтарына арналған жаттығулар Әр адам күн сайын қолдарымен, әсіресе саусақтарымен бірнеше…

«Бұзық балаларымен төбелесіп қалатын жағдайлар да болды» :Тараздық блогер әкесінің TIK-TOK түсіруде ойының қалай өзгергендігін айтып берді

 «Бұзық балаларымен төбелесіп қалатын жағдайлар да болды» :Тараздық блогер әкесінің TIK-TOK түсіруде…