Орта Азия мен Қазақстан жеріне ислам дінінің таралуына байланысты VII – VIII ғасырлардан бастап араб саяхатшылары келе бастайды.
Олардың ішінде ибн Хордадбек, ибн Хаукаль, әл-Масуди, әл-Идриси,ибн Фадлан еңбектері аса бағалы.
Фараб ( Отырар ), Тараз ( Талас), Испиджаб ( Сайрам ), Сабран ( Саудан ) қалалары мен Сырдария, Шу, Жайық, Жем, өзендері жайлы мәліметтері келтірілді.
Әл-Истахри Арал теңізінің картографиялық бейнесін жасаған.
Әл-Масуди Хазар Каспий теңізі мен оған таяу шөл аймақтары жайлы жазған.
Ибн-Хаукаль Орта Азияның картасын сызған.
Ибн-Фадлан Еділге саяхаты кезінде Батыс Қазақстан жерін басып өткен.
Қазқстан табиғатын танып білуде шығыс үлгісінде білім алған ортаазиялық оқымыстылардың да еңбегі зор.
Олардың ішінде – әл – Фараби.
Әбу Наср әл – Фараби.
Мухаммед ибн Мухаммед ибн Узлағ Тархани толық есімі. Өмір сүрген жылы ( 870 – 950 ).
Отырар қаласында туған ( арабша аты Фараб ).
Египет, Сирия, Ирак елдерінде болып білімін толықтырған.
Ұлы ғалым дәрежесіне жетіп “ Шығыстың Аристотелі “ атанған.
Еңбектері : ‘ ғылымдардың шығуы ‘, ‘ Ғылымдар тізбегі ‘.атты еңбектері табиғатқа арналған.
Ол өз туындыларын математикалық есептерге негіздейді.