Бұлтты есептеулердің дамуы, реферат

Бұлтты есептеулердің дамуы

Информатика пәніне ақпараттандырудың дамуына орай, түрлі терминдер мен технологиялар қосыла бастады.Соғңғы кездегі кеңінен қолданылатын осындай жаңа технологиялардың бірі – бұлтты технология. «Бұлт» термині деректерді ғаламтор арқылы өңдеу технологиясының жетістіктерінің негізінде пайда болған.Бұл термин ағылшынша «бұлт\бұлттық есептеулер» немесе «бұлт\бұлттық технология, қызметтер деп аударылады.

«Бұлтты есептеу» анықтамасы 1960 жылы Джон Маккартидің қай уақытта болмасын компьютерлік есептеулер «жалпыхалықтық пайдалану» арқылы жүзеге асырылатын болады деген тұжырымынан кейін пайда бола бастады. Бұлтты есептеулер идеологиясы байланыс каналының дамуы мен бизнесте, өз ақпараттық жүйелерінің горизонтальды масштабталуы болған жеке қолданушыларда қолданылуы геометриялық прогрессия бойынша өсуі арқасында 2007 жылы атақтылығы арта түсті.

Кейін «бұлтты есептеу» анықтамасын әр түрлі компаниялар қолдана бастады, мысалы Google. Ерекше мысал ретінде браузер арқылы офистік документтермен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін Google Docs қызметін атап өтуге болады.

Бұлтты есептеулер (ағылшынша. cloud computing ) – компьютер ресурстары және қуаты интернет-сервис сияқты қолданушыға жеткiзiлiп берiлетiн мәлiметтердi өңдеу болып табылады. Бұлтты сервис ерекше қолданушы-серверлiк технология – желідегі серверлердің тобын, соның ішінде процессорлық уақытты, жедел жадыны, диск сияқты кеңiстiкті, торлық арналарды, мамандандырылған контроллерлерді, бағдарламалық қамтамасыз етуді клиенттің қолдануы болып табылады, яғни қолданушы үшiн барлық топ бiртұтас виртуалды сервер сияқты көрiнедi және де қолданушы тұтынылатын ресурстардың көлемін өз қажеттiлiгiне қарай өзгерте алады. Сондай-ақ, төлемақы арқылы белгілі бір өзгертулермен сервер қуатын жоғарлатып немесе төмендете алады.

Бұлтты есептеулер (дүние жүзілік нарық)

IDC (International Data Corporation) ұйымының зерттеуі бойынша батыс европаның көптеген мемлекеттері, яғни 1/3 бұлтты есептеулерге шығынды 25 пайызға ұлғайтпақшы. IDC сарапшыларының айтуы бойынша Батыс Еуропада cloud computing қолданылуы төмен, алайда 2014 жылға дейін бұл көрсеткіш 300 пайызға көтеріледі [1].

Бұлтты есептеулердің маңызы және болашақта көп қолданылатыны жайлы көптеген компания сарапшылары қарастырған. Мысалға келтіретін болсақ: Parallels ұйымы, Gartner, Edge Strategies, Microsoft, Forrester Research, Cisco, IHS iSuppli және тағы басқа да үлкен компаниялар.

Дүние жүзілік нарықта бұлтты технологиялар нарығында көсбасшы компаниялар АҚШта: IBM, Microsoft, Google, HP, AT&T.

Францияда: Atos, Cap Gemini, Steria, Orange SFR.

2011 жылдың ақпан айында Forrester Research аналитикалы серіктестігі 2020 жылға дейінгі бұлтты есептеулердің нарықта дамуы жайлы тұжырымын айтты. Есеп берудегі мәліметтер бойынша 2020 жылда бұлтты нарық көлемі $160 млрд. болады [2].

Ciscoның тұжырымы бойынша (Cisco Global Cloud Index (2010 – 2015ж.) 2015 жылға «бұлтты» трафик көлемі 12 есеге өседі, 130 эксабайттан 1,6 зеттабайтқа дейін, ал оның орташа жылдық өсуі 66 пайыз болып отырады деді.

Бір зеттабайт ол бір секстиллион байтқа немесе бір триллион гигабайтқа тең. Яғни 1,6 зеттабайт ол:

• 22 триллион сағат ағымдағы музыка;
• 5 триллион сағат іскерлік веб-камерамен веб-конференциялар;
• 1,6 триллион сағат жоғары рұқсатты онлайн видеоағындар (HD).

«Бұлтты» трафик Деректерді өңдеу орталығының (ДӨО) үштен бірін құрайтын болады. Дүние жүзілік «бұлтты» трафиг дүние жүзілік ДӨО трафигімен салыстырғанда екі есе тез өседі.

Бұлтты есептеулердің моделі мен қасиеттері

Негізгі қасиеттері:

NIST (National Institute of Standards and Technology) өз құжатында «The NIST Definition of Cloud Computing» бұлттардың келесідей сипаттамаларын анықтайды:

• провайдердің көмегінсіз өз-өзіне қызмет ете алу мүмкіндігі;
• желіге кең жиекті қол жетімділіктің болуы;
• жеке аудандарда өздерінің тиімді таратуына қордың жинақылығы;
• жылдам масштабталуы – қорлар үнемі қолданылуына байланысты жоғары жылдамдықта пайда болып және босап отыруы мүмкін; [3]

Басқарушы қызмет – бұлтты басқару жүйесі қызметтің өлшенетін параметрлеріне байланысты (сақтау қызмет өлшемі, өткізу сызығының кеңдігі, мезеттегі қолданушылар саны және т.б.) автоматты түрде бақыланып және де қорларды өңдеу жақсарып отырады.

Талап бойынша өзін-өзі күту (On-demand self-service). Қолданушыда талабы бойынша бір бағытта әр қызмет жабдықтаушысының қызметкеріне қатынаспай ақ керек есептеу қорларына қол жету мүмкіндігі бар.

Кең желілік қол жетімділік (Broad network access). Берілген есептеу қорлары желі арқылы әр түрлі платформаларға, жіңішке және жуан клиенттерге стандартты механизмдер арқылы қол жетімді (ұялы телефондарға, планшеттер, ноутбуктер, жұмыс станцияларына және т.б).

Шапшаң икемділік (Rapid elasticity). Қорлар икемді айқындалуы және де босауы мүмкін, бұл процесстер талап өлшемі бойынша тез масштабталуы керек кездерде автоматты түрде орындалады. Қолданушыға қорларды көрсету мүмкіншілігі шексіз ретінде көрінеді, яғни олар өз қорларын кез-келген санда және көлемде, кез-келген уақытта бере алады.

Өлшенетін қызмет (Measured service). Бұлтты жүйелер автоматты түрде өлшеу құрылғылары арқылы басқарып және тиімді қылып отырады. Қорлардың қолдануын қарап, байқап,басқарып отыруға болады. Ол жабдықтаушы мен сервисті қолданушыға айқындылық береді.

Қорлардың пулға бірігуі (Resorce pooling). Провайдердің есептеу қорлары көпжалға беру (multi-tenant) моделі бойынша көптеген қолданушыларға қызмет көрсету үшін пулдарға бірігеді. Пулдар қоланушылар талаптарына сай динамикалы түрде сайлана және кері сайлана алатын физикалық және виртуалды қорларды өзіне қосады. Қолданушыға қордың дәл қай жерде екенін білуі міндетті емес,алайда қорлардың орнын абстракциясы жоғарырақ деңгейде көрсетуге болады (мысалы, мемлекет, аумақ немесе деректерді өңдеу орталығы). Бұндай қорларға мысал ретінде сақтау жүйелерін,есептеу қуатын, жады, желінің өткізгіштік қабілетін алуға болады.

Бұлтты қызметтің модельдері

Бағдарламалық қамтамасыз ету қызмет ретінде (SaaS – Software as a Services). Бұлтты құрылымда жұмыс істейтін провайдер қолданбаларын қолдануда қолданушыға мүмкіндік беру. Қолданбаларға веб-браузер (мысалы, веб-пошта) немесе бағдарламалар интерфейсі секілді әр түрлі клиенттік құрылғылар арқылы қатынауға болады. Қолданушы бұлттың негізгі инфрақұрылымын басқармайды, сонымен қатар желі, сервер, операциялы жүйелер, сақтау жүйелері және қолданбаның кей баптауларын санамағанда қолданушы өз жеке қолданбаны баптау функциясын орындай алмайды.

Платформа қызмет ретінде (PaaS – Platform as a Service)). Тұтынушыға бағдарламалау тілдері, кітапхана, провайдер қызметінің құралдары мен қызметтері арқылы жүзеге асқан тұтынушылардың қолданбаларын бұлтты инфрақұрылымда ұңғылауға мүмкіншілік. Сонымен қатар тұтынушы бұлттың негізгі инфрақұрылымын және де желі,сервер, операционды жүйелер және деректерді сақтау жүйелерін басқармайды, бірақ ұңғыланған қолданбаларды және хостинг ортасының конфигурациясының кей параметрлерін өзгерте, басқара алады.

Инфрақұрылым қызмет ретінді (IaaS – Infrastructure-as-a-Service). Қолданушыға өңдеу,сақтау жүйесін, желілер және тағы басқа қолданбалар мен операциялық жүйелерді өзіне қоса алатын тізбекті бағдарламалық қамтамасыз етуге ұңғылау және қосу іргелі есептеу қорларына қол жете алатындай мүмкіндік беру.Тұтынушы сонымен қатар бұлттың негіздік инфрақұрылымын басқармайды, бірақ операциялық жүйелерді, сақтау жүйелерін, ұңғыланған қолданбаларды, желілік компоненттерді шектеулі басқара алады (мысалы, желілік экрандармен хост).

Ұңғылаудың қалыптары

Жеке бұлт (Private cloud). Біртұтас ұйыммен бапталған бірнеше қолданушымен жұмыс істей алатын (айталық, бизнес-бірлік) эксклюзивтік қолдануға арналған бұлтты инфрақұрылым. Мынадай бұлт меншікте, басқармада және ұйымының өзінің қызмет көрсетуінде бола алады.

Одақтың бұлты және коммуналды бұлт (Community cloud). Ортақ мәселелері бар ұйым тұтынушыларының нақты одағымен арнайы эксклюзивтік қолдануға арналған бұлтты инфрақұрылым (мысалы, миссия, қауіпсіздіктің, саясаттың талаптары). Бұлт меншікте, басқармада және бір немесе бірнеше одақтарда, үшінші жақта ұйымның аумағындағыдай орналаса алады.

Жұрттық (немесе жалпы) бұлт (Public cloud). Үлкен, кең әлеуметпен ашық қолдану үшін бапталған бұлтты инфрақұрылым. Ол меншікте, басқармада және іскерлік, ғылыми және кез-келген комбинациялы басқарушы ұйымдарда бола алады. Бұлт бұлтты провайдердің аумағында өмір сүреді.

Гибридті бұлт (Hybrid cloud). Бірегей нысандары бар, алайда бір-бірімен стандартталған немесе жеке технологияларымен байланысқан компонеттер арасында деректерді және қолданбаларды жіберу функциясына ие (мысалы, бұлттар арасында жүктің балансы үшін) екі немесе бірнеше әртүрлі инфрақұрылымды бұлттардан тұратын (жеке, қоғамдық немесе мемлекеттік) бұлтты инфрақұрылым.

Бұлтты есептеулердің артықшылақтары:

• дербес компьютердің есептеу қуаты талаптарына төмендейді;
• қабылдамауға тұрақтылық;
• қауіпсіздік;
• деректердің өңдеуінің жоғары жылдамдығы;
• аппаратты және бағдарламалық қамтамасыз етуге, қызметке және электроэнергияға шығындарды азайту;
• дисктік аумаққа үнемділік (деректер де, бағдарламалар да интернетте сақталады).
• кәсіпорынның ішкі бизнес-процестерін құжаттандыруды автоматтандыру;
• кәсіпорынның құрылымдық бөлімшелерінің арасындағы айқын өзара қарым-қатынас;
• құжаттарды іздестіруге және редакциялауға жұмсалатын уақытты, еңбекті айтарлықтай азайту;
• қағазды үнемдеу, құжаттарды сақтауға және өңдеуге арналған шығыстарды азайту, почталық шығындарды қысқарту.

Бұлтты есептеулердің кемшіліктері:

• тұтынушылар деректерін сақтауға cloud computing қызметін беруші ұйымдарға тәуелділік ;
• жаңа («бұлттық») монополистердің пайда болуы.

Қорытынды

Деректердің өсуінің мынандай қарқынымен бұлтты жүйелердің өсуі де жоғары дәрежеде болады. Архивті деректердің саны қазіргі таңда тез өсуде. Осы деректерді бұлтты сақтаған өте тиімді болады, себебі бұлтта орын көп, дерекке қатынау тез, қауіпсіз және шығыны аз болып келеді. Бұлтты есептеулердiң бүгiнгi танымалдылығы тек технологиялардың дамуы ғана емес, ол бiрлескен программаларды әзiрлеуiнің дамуымен танымал. Болашақта бұлтты технологиямен жұмыс арта түседі.

Мобильді техникалар

1. Основные направления в области мобильных технологий

На сегодняшний день, к мобильным информационным технологиям можно отнести:

• GSM и UMTS – это стандарты связи,
• GPRS и EDGE – технологии передачи данных,
• Wi-Fi – мобильные беспроводные сети Интернет,
• GPS – спутниковая система навигации

GSM (от названия группы Groupe Spйcial Mobile, позже переименован в Global System for Mobile Communications) (русск.СПС-900) — глобальный стандарт цифровой мобильной сотовой связи, с разделением каналов по времени (TDMA) и частоте (FDMA). Разработан под эгидой Европейского института стандартизации электросвязи (ETSI) в конце 1980-х годов.

GSM относится к сетям второго поколения (2 Generation) (1G — аналоговая сотовая связь, 2G — цифровая сотовая связь, 3G — широкополосная цифровая сотовая связь, коммутируемая многоцелевыми компьютерными сетями, в том числе Интернет).

Мобильные телефоны выпускаются с поддержкой 4 частот: 850 МГц, 900 МГц, 1800 МГц, 1900 МГц[1].

В зависимости от количества диапазонов, телефоны подразделяются на классы и вариацию частот в зависимости от региона использования.

* Однодиапазонные — телефон может работать в одной полосе частот. В настоящее время не выпускаются, но существует возможность ручного выбора определённого диапазона частот в некоторых моделях телефонов, например Motorola C115, или с помощью инженерного меню телефона.

* Двухдиапазонные (Dual Band) — для Европы, Азии, Африки, Австралии 900/1800 и 850/1900 для Америки и Канады.

* Трёхдиапазонные (Tri Band) — для Европы, Азии, Африки, Австралии 900/1800/1900 и 850/1800/1900 для Америки и Канады.

* Четырехдиапазонные (Quad Band) — поддерживают все диапазоны 850/900/1800/1900.

В стандарте GSM применяется GMSK-модуляция с величиной нормированной полосы ВТ — 0,3, где В — ширина полосы фильтра по уровню минус 3 дБ, Т — длительность одного бита цифрового сообщения.

GSM на сегодняшний день является наиболее распространённым стандартом связи. По данным ассоциации GSM (GSMA) на данный стандарт приходится 82 % мирового рынка мобильной связи, 29 % населения земного шара использует глобальные технологии GSM. В GSMA в настоящее время входят операторы более чем 210 стран и территорий.

UMTS (англ. Universal Mobile Telecommunications System — Универсальная Мобильная Телекоммуникационная Система) — технология сотовой связи, разработана Европейским Институтом Стандартов Телекоммуникаций (ETSI) для внедрения 3G в Европе. В качестве способа передачи данных через воздушное пространство используется технология W-CDMA, стандартизованная в соответствии с проектом 3GPP ответ европейских учёных и производителей на требование IMT-2000, опубликованное Международным союзом электросвязи как набор минимальных критериев сети сотовой связи третьего поколения.

С целью отличия от конкурирующих решений UMTS также часто называют 3GSM с целью подчеркнуть принадлежность технологии к сетям 3G и его преемственность в разработках с сетями стандарта GSM.

Wireless Application Protocol (WAP) (англ. Wireless Application Protocol — беспроводной протокол передачи данных). Протокол создан специально для сетей GSM, где нужно устанавливать связь портативных устройств (мобильный телефон, КПК, пейджеры, устройства двусторонней радиосвязи, смартфоны, и другие терминалы) с сетью Интернет. WAP возник в результате слияния двух сетевых технологий: беспроводной цифровой передачи данных и сети Интернет. С помощью WAP пользователь мобильного устройства может загружать из сети Интернет любые цифровые данные. Параллельно с WAP, для возможности отображать мобильный контент на монохромных (а позже и четырёх- и восьмицветовых) экранах мобильных устройств, был создан WML по стилю написания похожий на HTML, но гораздо более облегчённый и специализированный для мобильных устройств c низким уровнем поддерживаемых технологий.

GPRS (англ. General Packet Radio Service — «пакетная радиосвязь общего пользования») — надстройка над технологией мобильной связи GSM, осуществляющая пакетную передачу данных. GPRS позволяет пользователю сети сотовой связи производить обмен данными с другими устройствами в сети GSM и с внешними сетями, в том числе Интернет. GPRS предполагает тарификацию по объёму переданной/полученной информации, а не по времени, проведённомуонлайн.

При использовании GPRS информация собирается в пакеты и передаётся через неиспользуемые в данный момент голосовые каналы. Такая технология предполагает более эффективное использование ресурсов сети GSM. При этом, что именно является приоритетом передачи — голосовой трафик или передача данных — выбирается оператором связи. Федеральная тройка в России использует безусловный приоритет голосового трафика перед данными, поэтому скорость передачи зависит не только от возможностей оборудования, но и от загрузки сети. Возможность использования сразу нескольких каналов обеспечивает достаточно высокие скорости передачи данных, теоретический максимум при всех занятых таймслотах TDMA составляет 171,2 кбит/c. Существуют различные классы GPRS, различающиеся скоростью передачи данных и возможностью совмещения передачи данных с одновременным голосовым вызовом.

Передача данных разделяется по направлениям «вниз» (downlink; DL) — от сети к абоненту, и «вверх» (uplink, UL) — от абонента к сети. Мобильные терминалы разделяются на классы по количеству одновременно используемых таймслотов для передачи и приёма данных. Современные телефоны (июнь 2006) поддерживают до 4-х таймслотов одновременно для приёма по линии «вниз» (то есть могут принимать 85 кбит/с по кодовой схеме CS-4), и до 2-х для передачи по линии «вверх» (class 10 или 4+2 всего 5). Новейшие телефоны (февраль 2009) поддерживают class 12 (или 4+4, всего 5).

Абоненту, подключенному к GPRS, предоставляется виртуальный канал, который на время передачи пакета становится реальным, а в остальное время используется для передачи пакетов других пользователей. Поскольку один канал могут использовать несколько абонентов, возможно возникновение очереди на передачу пакетов, и, как следствие, задержка связи. Например, современная версия программного обеспечения контроллеров базовых станций допускает одновременное использование одного таймслота шестнадцатью абонентами в разное время и до 5 (из 8) таймслотов на частоте, итого – до 80 абонентов, пользующихся GPRS на одном канале связи (средняя максимальная скорость при этом 21,4*5/80 = 1,3 кбит/с на абонента). Другой крайний случай – пакетирование таймслотов в один непрерывный с вытеснением голосовых абонентов на другие частоты (при наличии таковых и с учётом приоритета). При этом телефон, работающий в режиме GPRS, принимает все пакеты на одной частоте и не тратит времени на переключения. В этом случае скорость передачи данных достигает максимально возможной, как и описано выше, 4+2 таймслота(class 10) или 4+4 (class 12).

Технология GPRS использует GMSK-модуляцию. В зависимости от качества радиосигнала, данные, пересылаемые по радиоэфиру, кодируются по одной из 4-хкодовых схем (CS1–CS4). Каждая кодовая схема характеризуется избыточностью кодирования и помехоустойчивостью, и выбирается автоматически в зависимости от качества радиосигнала. По той же схеме и используя то же самое оборудование, работает и технология EDGE. Но внутри таймслота EDGE используется другая, более плотная, упаковка информации (модуляция 8PSK).

• EDGE (EGPRS) (англ. Enhanced Data rates for GSM Evolution) — цифровая технология беспроводной передачи данных для мобильной связи, которая функционирует как надстройка над 2G и 2.5G (GPRS)-сетями. Эта технология работает в TDMA- и GSM-сетях. Для поддержки EDGE в сети GSM требуются определённые модификации и усовершенствования. EDGE был впервые представлен в 2003 году в Северной Америке.
• В дополнение к GMSK (англ. Gaussian minimum-shift keying) EDGE использует модуляцию 8PSK (англ. 8 Phase Shift Keying) для пяти из девяти кодовых схем (MCS). EDGE получает 3-битовое слово за каждое изменение фазы несущей. Это эффективно (в среднем в 3 раза, в сравнении с GPRS) увеличивает общую скорость, предоставляемую GSM. EDGE, как и GPRS, использует адаптивный алгоритм изменения подстройки модуляции и кодовой схемы (MCS) в соответствии с качеством радиоканала, что влияет, соответственно, на скорость и устойчивость передачи данных. Кроме того, EDGE представляет новую технологию, которой не было в GPRS — Incremental Redundancy (нарастающая избыточность) — в соответствии с которой вместо повторной отсылки повреждённых пакетов отсылается дополнительная избыточная информация, которая накапливается в приёмнике. Это увеличивает возможность правильного декодирования повреждённого пакета.
• EDGE обеспечивает передачу данных со скоростью до 474 кбит/с в режиме пакетной коммутации (8 тайм-слотов x 59,2 кбит на схеме кодирования MCS-9) соответствуя, таким образом, требованиям ITU к сетям 3G. Данная технология была принята ITU как часть семейства IMT-2000 стандартов 3G. Она также расширяет технологию передачи данных с коммутацией каналов HSCSD, увеличивая пропускную способность этого сервиса.
• Варианты EDGE:
• ECSD — по каналу CSD
• EHSCSD — по каналу HSCSD
• EGPRS — по каналу GPRS
• Несмотря на то, что EDGE не требует аппаратных изменений в NSS-части GSM-сети, модернизации должна быть подвергнута подсистема базовых станций (BSS) — необходимо установить трансиверы, поддерживающие EDGE (8PSK-модуляцию) и обновить их программное обеспечение. Также требуются и сами телефоны, обеспечивающие аппаратную и программную поддержку модуляции и кодовых схем, используемых в EDGE (первый сотовый телефон, поддерживающий EDGE (Nokia 6200) был выпущен в 2002 году).
• Wi-Fi — торговая марка Wi-Fi Alliance для беспроводных сетей на базе стандарта IEEE 802.11. Под аббревиатурой Wi-Fi (от английского словосочетания Wireless Fidelity[1], которое можно дословно перевести как «беспроводное качество» или «беспроводная точность») в настоящее время развивается целое семейство стандартов передачи цифровых потоков данных по радиоканалам.
• Любое оборудование, соответствующее стандарту IEEE 802.11, может быть протестировано в Wi-Fi Alliance и получить соответствующий сертификат и право нанесения логотипа Wi-Fi.
• Обычно схема Wi-Fi сети содержит не менее одной точки доступа и не менее одного клиента. Также возможно подключение двух клиентов в режиме точка-точка (Ad-hoc), когда точка доступа не используется, а клиенты соединяются посредством сетевых адаптеров «напрямую». Точка доступа передаёт свой идентификатор сети (SSID (англ.)русск.) с помощью специальных сигнальных пакетов на скорости 0,1 Мбит/с каждые 100 мс. Поэтому 0,1 Мбит/с — наименьшая скорость передачи данных для Wi-Fi. Зная SSID сети, клиент может выяснить, возможно ли подключение к данной точке доступа. При попадании в зону действия двух точек доступа с идентичными SSID приёмник может выбирать между ними на основании данных об уровне сигнала. Стандарт Wi-Fi даёт клиенту полную свободу при выборе критериев для соединения. Более подробно принцип работы описан в официальном тексте стандарта[6].
• Однако, стандарт не описывает всех аспектов построения беспроводных локальных сетей Wi-Fi. Поэтому каждый производитель оборудования решает эту задачу по-своему, применяя те подходы, которые он считает наилучшими с той или иной точки зрения. Поэтому возникает необходимость классификации способов построения беспроводных локальных сетей.
• По способу объединения точек доступа в единую систему можно выделить:
• Автономные точки доступа (называются также самостоятельные, децентрализованные, умные)
• Точки доступа, работающие под управлением контроллера (называются также «легковесные», централизованные)
• Бесконтроллерные, но не автономные (управляемые без контроллера)
• По способу организации и управления радиоканалами можно выделить беспроводные локальные сети:
• Со статическими настройками радиоканалов
• С динамическими (адаптивными) настройками радиоканалов
• Со «слоистой» или многослойной структурой радиоканалов

GPS (англ. Global Positioning System — система глобального позиционирования, читается Джи Пи Эс) — спутниковая система навигации, обеспечивающая измерение расстояния, времени и определяющая местоположениe во всемирной системе координат WGS 84. Позволяет в любом месте Земли (исключая приполярные области), почти при любой погоде, а также в околоземном космическом пространстве определять местоположение и скорость объектов. Система разработана, реализована и эксплуатируется Министерством обороны США, при этом в настоящее время доступна для использования для гражданских целей — нужен только навигатор или другой аппарат (например, смартфон) с GPS-приёмником.

GPS состоит из трёх основных сегментов: космического, управляющего и пользовательского[4]. Спутники GPS транслируют сигнал из космоса, и все приёмники GPS используют этот сигнал для вычисления своего положения в пространстве по трём координатам в режиме реального времени.

Космический сегмент состоит из 32 спутников, вращающихся на средней орбите Земли.

По состоянию на 1 июня 2014 года используются по целевому назначению лишь 29 КА. На этапе ввода в систему 1 КА, выведены на техобслуживание 2 КА.

Управляющий сегмент представляет собой главную управляющую станцию и несколько дополнительных станций[5], а также наземные антенны и станции мониторинга, ресурсы некоторых из упомянутых являются общими с другими проектами.

Пользовательский сегмент представлен приемниками GPS, находящихся в ведении государственных институтов, и сотнями миллионов устройств, владельцами которых являются обычные пользователи.

WiMAX (англ. Worldwide Interoperability for Microwave Access) — телекоммуникационная технология, разработанная с целью предоставления универсальной беспроводной связи на больших расстояниях для широкого спектра устройств (от рабочих станций и портативных компьютеров до мобильных телефонов). Основана на стандарте IEEE 802.16, который также называют Wireless MAN (WiMAX следует считать жаргонным названием, так как это не технология, а название форума, на котором Wireless MAN и был согласован).

Название «WiMAX» было создано WiMAX Forum — организацией, которая была основана в июне 2001 года с целью продвижения и развития технологии WiMAX. Форум описывает WiMAX как «основанную на стандарте технологию, предоставляющую высокоскоростной беспроводной доступ к сети, альтернативный выделенным линиям и DSL». Максимальная скорость — до 1 Гбит/сек на ячейку.

4G (от англ. fourth generation — четвёртое поколение) — поколение мобильной связи с повышенными требованиями. К четвёртому поколению принято относить перспективные технологии, позволяющие осуществлять передачу данных со скоростью, превышающей 100 Мбит/с – подвижным и 1 Гбит/с – стационарным абонентам. Для сравнения, в сетях 3G, которые на данный момент развернуты большей частью в Азии, США и Европе, скорость передачи данных составляет от 7 до 14 Мбит/с.

Технологии LTE Advanced (LTE-A) и WiMAX 2 (WMAN-Advanced, IEEE 802.16m) были официально признаны беспроводными стандартами связи четвёртого поколения 4G (IMT-Advanced) Международным союзом электросвязи на конференции в Женеве в 2012 году.

Мобильные устройства:

* Смартфоны

* Планшеты

* Ноутбуки

* Умные часы и прочее

Смартфон (англ. smartphone — умный телефон) — телефон, дополненный функциональностью персонального компьютера.

Хотя в мобильных телефонах практически всегда были дополнительные функции (калькулятор, календарь), со временем выпускались все более и более интеллектуальные модели, для подчеркивания возросшего функционала и вычислительной мощности таких моделей ввели термин «смартфон». В эру роста популярности КПК стали выпускаться КПК с функциями мобильного телефона, такие устройства были названы коммуникаторами. В настоящее время разделение на смартфоны и коммуникаторы не актуально, оба термина обозначают одно и то же.

Смартфоны отличаются от обычных мобильных телефонов наличием достаточно развитой операционной системы, открытой для разработки программного обеспечения сторонними разработчиками (операционная система обычных мобильных телефонов закрыта для сторонних разработчиков). Установка дополнительных приложений позволяет значительно улучшить функциональность смартфонов по сравнению с обычными мобильными телефонами.

2. Ведущие компании

Моряки называют флагманом корабль, на котором находится адмирал, ведущий за собой эскадру. В мире мобильных технологий слово «флагман» имеет примерно то же значение: так называют наиболее «продвинутый» смартфон, в котором используются лучшие наработки производителя. Такие модели предлагают владельцам максимум возможностей, задают ориентиры, на которые равняются другие компании. О флагманских смартфонах известных брендов начинают говорить задолго до того, как они появятся в продаже.

Samsung Galaxy S6 edge Этот аппарат, изготовленный из металла и закаленного стекла, является первым в мире смартфоном, экран которого изогнут с обеих сторон. Изогнутый экран обеспечивает владельцу новые возможности, в том числе боковую световую индикацию при получении новых вызовов и сообщений. Все флагманы Samsung оснащены восьмиядерным процессором Exynos, 3 ГБ оперативной памяти, лучшим в индустрии Super AMOLED-экраном.

Sony Xperia Z3 Смартфон надежно защищен от воды и пыли, с ним можно плавать в бассейне, принимать душ, даже нырять, пользуясь при этом отличной камерой. Также нужно отметить высокую производительность и достойную автономность – аппарат способен проработать пару дней без подзарядки.

HTC One M9 Полезные инструменты из HTC Eye Experience – снимать двумя камерами одновременно и делать селфи при помощи голосовых команд, а еще использовать фильтры для ретуши до момента съемки. За защиту объектива премиального смартфона отвечает сверхнадежное сапфировое стекло.

LG G3 Dual LTE Модель оснащена отличной камерой с лазерной фокусировкой.

Apple iPhone 6 Plus Мощный процессор не только эффективно и быстро решает любые задачи, но и благодаря встроенному сопроцессору движения способен выполнять фитнес-функции – следить за скоростью движения и пройденным расстоянием. Дополняют этот список высокотехнологичный дисплей Retina, обеспечивающий великолепное изображение, и камера с быстрым автофокусом и оптической стабилизацией. Apple iPhone 6. Встроенный в кнопку «Домой» датчик отпечатка пальца гарантирует высочайший уровень безопасности, а также позволяет совершать покупки в iTunes и AppStore.

YotaPhone 2 Особенность этого смартфона заключается в том, что у него два экрана: традиционный – на передней панели, и черно-белый, выполненный по технологии E-Ink – на задней панели. Это привлекает к смартфону внимание, позволяет персонализировать его, дает возможность увеличить время автономной работы. Заднюю панель с экраном на «электронных чернилах» удобно использовать для чтения книг.

RugGear RG970 Partner О таких смартфонах мечтают экстремалы и любители путешествий, а также люди, работающие в суровых условиях. RugGear RG970 Partner надежно защищен от пыли, грязи, влаги, способен пережить не только случайные удары и толчки, но и падение с большой высоты. При этом высокий уровень защиты – не единственное достоинство этого аппарата, у него неплохие технические характеристики, поэтому девайс можно использовать не только для общения и работы, но и для развлечений.

Lenovo Vibe Z2 Pro особенно он понравится тем, кто увлекается фото- и видеосъемкой. Если у вас есть Lenovo Vibe Z2 Pro, ты можешь смело отказаться от цифрового фотоаппарата, потому что камера смартфона снимает заметно лучше. Качество фотографий приближается к профессиональному, даже если ты будешь пользоваться камерой при плохом освещении.

Nokia Lumia 930 Емкий аккумулятор гарантирует достойное время работы без подзарядки (поддерживается функция беспроводной зарядки).

3. Ведущие технологии. Главные новинки 2015 г.

С 1 по 5 марта в Барселоне прошла крупнейшая выставка мобильных технологий. Ежегодно ведущие мировые технологические компании представляют свои идеи. Во многом именно Mobile World Congress (MWC) показывает то, каким будет год с точки зрения мобильных технологий. На выставке были представлены не только новинки в рядах смартфонов, но и более инновационные разработки.

Шлем виртуальной реальности HTC Vive. Его созданием HTC занимается совместно с Valve, компанией — создателем самого крупного в мире сервиса цифровой дистрибуции компьютерных игр Steam. Vive с помощью специальных сенсоров и лазеров фиксирует все движения человека. Можно ходить по комнате, прыгать, приседать, наклонять корпус — в виртуальном пространстве все ваши действия будут скопированы в точности и практически без задержек.

Предложив одновременно со смартфонами серии Galaxy S6 второе поколение гарнитуры Gear VR, компания Samsung не стала обозначать сроков появления этого устройства виртуальной реальности на розничном рынке, сразу подчеркнув, что имеющиеся прототипы будут пока распространяться только среди разработчиков. Gear VR второго поколения не только удобнее сидит на голове, но и имеет меньшие размеры и улучшенную систему вентиляции, а для подзарядки аккумулятора подключаемого смартфона предусмотрен разъём USB. Напомним, что Gear VR работает в связке с Galaxy S6 и Galaxy S6 Edge.

Компании Huawei удалось создать самые красивые умные часы на Android Wear. Диагональ — 1,4 дюйма, а разрешение — 400 на 400 пикселей. Матрица — AMOLED, которая известна высокой контрастностью и энергоэффективностью. Циферблат сделан из сапфирового стекла и защищен от царапин, рамка металлическая — нержавеющая сталь. Функционально Android Wear позволяет: просмотр уведомлений, отправка СМС, голосовой поиск и т. д.

Еще одной интересной умной новинкой MWC 2015 стали LG Watch Urbane LTE. Внешне они представляют собой усовершенствованную версию прошлогодних G Watch R, но на самом деле существенно от них отличаются. Urbane LTE работают на webOS, собственной операционной системе LG (она же используется в Smart TV от этой компании), а не на Android Wear. У такого решения две стороны: с одной — часы теряют «родную» поддержку сервисов Google, но с другой — разработчики могут наделить устройство функциями, недоступными часам на Wear. Например, поддержкой LTE.

Компания Sony, занимает определённую часть перспективного рынка умных часов, показав публике уже третье поколение SmartWatch. Характеристики: большой и качественный экран, компактные размеры, наличие шагомера и встроенного GPS.

Также компания Sony продемонстрировала смарт-очки Smart Eyeglass, которые могут стать очередным достойным конкурентом Google Glass. Смарт-очки Sony содержат два миниатюрных светодиодных проктора, которые воспроизводят изображение на голографических полосах обеих линз. Второе поколение Smart Eyeglass уже готово к тестированию. Эта версия уже содержит встроенную камеру. Также при помощи смарт-очков Sony можно будет при просмотре спортивных соревнований параллельно отслеживать информацию об игроках.

Touch ID, сканер отпечатков пальцев от Apple, сделал процесс разблокировки iPhone и iPad очень простым. Китайская компания ZTE придумала, как сделать его еще проще. Их новый смартфон Grand S3 можно разблокировать глазами. Эта функция называется Sky Eye. Для её настройки пользователю нужно неотрывно смотреть в течение восьми секунд на движущуюся по экрану вверх-вниз зеленую полоску. В это время биометрический сенсор Eyeprint ID, встроенный во фронтальную камеру, сканирует и запоминает «рисунок» сетки кровеносных сосудов в белках глаз человека.

Қазіргі заманда білім беру саласында педагогикалық кадрларға жаңа талап қойылуда. Олардан жаңа технологияны жетік меңгерген, жаңаша ойлайтын, интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани  және де басқа да көптеген адами келбеті қалыптасқан бәсекеге қабілетті педагог болу талап етілуде.

Өйткені қазіргі жастарды жаңа заманға, жаңаша түсінікке, жаңа технологияға үйретіп, тәрбиелеу, өзін-өзі болашақ өмірге дайындауына көмек беретін сапалы педагог. Сонымен қатар ғылыми-техникалық прогрестің тез өсу қарқыны жоғары деңгейлі мамандар даярлауда жаңаша оқыту әдістерінің қажеттігін алға қоюда. Сондықтан да  білім беру жүйесі жаңа педагогикалық технологияға негізделуін және ақпараттық құралдардың кеңінен қолданылуын қажет етеді. Сонымен қатар білім мен техниканың даму деңгейі әрбір адамда сапалы және терең білім мен кәсіби іскерліктің болуын, жастардың белсенді, шығармашылықпен жұмыс істеуін және кеңінен ойлауға қабілетті болуын талап етеді.

Барлық педагогтарға тән интеллектуалды мәдениеттің, соның ішінде ақпараттық мәдениеттің белгілі бір деңгейіне ие болу- бұл білім беру үрдісіне қатысушылардың жемісті қызметінде ең қажетті шарт болып табылады. Білім беруде кез келген педагогтың ақпараттық мәдениетінің түйіні – ол оқу процесіндегі объекті мен субъектіден мәнді ақпарат алатындай болуы керек, оны құзырлы талдай біліп, өзінің кәсіптік қызметінде қолдана алуы керек. Сонымен қатар оқу-тәрбие үрдісінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды тиімді пайдаланып, білім беру жүйесіне енетін түрлі әдістер мен формаларды, ақпараттық-коммуникациялық технология құралдарын сауатты қолданудың әдістемелік біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру- басты міндеті болуы тиіс.

Жаңа технологиялық әдіс-тәсілдердің пайда болуы ақпараттардың мазмұнын адамның түрлі сезім мүшелері арқылы және аудиториямен интерактивті өзара әрекетке түсу арқылы қабылдауды, түрлі техникалық құралдардың көмегімен іске асыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Міне осыған байланысты оқулық, дәптермен салыстырғанда электрондық құралмен оқыту дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарылатады.

Жалпы білім беретін оқу орындарында оқу-тәрбие үрдісін жаңаша таныту, оның нәтижесінің жоғары деңгейде болуын қадағалау жаңашыл педагогтардың қолында.

Қазіргі кезеңде еліміздің білім беру ұйымдарында оқыту процесін ізгілендіру мақсатында көптеген жұмыстар жасалуда. Оларды ғылыми тілмен айтқанда «инновациялық процесс» немесе «педагогикалық жаңалықтарды енгізу» деп аталады. Инноватика ұғымының мәні латынның «in-novus» деген сөзінен шыққан, «жаңарту, өзгерту, жаңашылдық» деген мағынаны білдіреді. Яғни, педагогика ғылымында жаңа әдістерді, тәсілдерді, құралдарды, бағдарламаларды пайдалану.

Инновациялық білім беру құралдарына: аудио-видео құралдар, компьютер, интерактивті тақта, интернет, компьютер – мультимедиялық құрал, электрондық оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешен, инновациялық ақпараттық банк, инновациялық сайт және тағы басқалары жатады. Сондықтан да қазіргі таңда көптеген интерактивтік бағдарламалық бөлімдер, қозғалмалы объектілер құруға мүмкіндік беретін векторлық және графикалық жабдықтар көптеп шығып, қолданыс табуда. Осындай құралдардың бірі –смарт технологияны білім беруде кеңінен пайдалану оқу іс-әрекеттерін жоғары дәрежеде жүзеге асыруға мүмкіндік туғызары анық.

Смарт технологияны пайдаланып, оқыту әдістерін жаңарту қазірде өзекті мәселелердің бірі болып саналады. Яғни бұл дегеніміз заманауи ақпараттық және ұйымдық жүйелер арқылы адамның интеллектуалдық, жоғары технологиялық мүмкіндіктері жайлы орта құру. Оларды қолдануда әрбір жеке тұлға өзіне қажетті ақпаратты алатындай ұйымдастыру керек. Смарт білім беру дегеніміз үлкен көлемдегі әр түрлі білім ресурстарының (аудио, видео, графика) тыңдаушыға қажетінше оңай әрі жылдам, ыңғайлы түрде берілуі болып табылады. Сонымен қатар оңай басқарылатын және әрдайым сыртқы білім ресурстарымен толығып отыратын болуы тиіс.

Бұл технология барлық білім беру үдерістерін және осы үдерісте қолданылатын барлық әдістер мен технологияларды түгелдей жаңаруын жүзеге асырады және де ақылды тақта, ақылды экран, кез келген жерден интернетке қосылу сияқты жаңа технологиялардың туындауына себеп болады. Осы пайда болған жаңа технологиялар контентті жасақтап, жүйелеп пайдаланушыға жеткізеді. Соның арқасында білім беруді жүзеге асыру тек сыныпта ғана емес, кез келген жерде: үйде немесе мұражайда, кафе сияқты қоғамдық жерлерде де мүмкін болады. Яғни білім беру үдерісінің кез келген қатысушысы (оқушы немес мұғалім) интернет желісі арқылы ортақ контентті белсенді пайдалана алады. Бұл өз кезегінде білім беру үдерісінің уақытқа немесе орынға (сынып, аудитория) тәуелділігін жояды.

Соңғы жылдары Smart TV технологиясын қолданатын кең функционалды мүмкіндіктерге ие болатын теледидарлар да пайда болуда. Smart TV теледидардың интернетпен тиімді байланыс орнатудың жаңа ортасын құрайды. Басқа сөзбен айтқанда Smart TV интернетке енудің кең мүмкіндігіне ие. Соның арқасында сол теледидар арқылы да әр қолданушы өзіне қажетті материалын үлкен экраннан көре отырып, оны ақпарат тасуышқа сақтай алады, онлайн көре алады, ақпарат алмаса алады.

Қазіргі таңда интернет желісіне еркін ену функциясы дамудың перспективалық бағыттарының бірі болып отыр. Үлкен экранды теледидар арқылы бейнені таза айқын көріп қана қоймай, интернет беттерін парақтауға арналған веб-браузерлерді, әлеуметтік желі қосымшаларын, видеоларды көруге мүмкіндік беретін RuTube немесе YouTube сервистерін т.б пайдалануға болады. Сонымен қатар радио клиент қызметін атқаратын vTuner арқылы іздеудің және сорттаудың кең мүмкіндігіне ие болатын радиостанциялардың үлкен тобын пайдалануға болады. Жауапты қосымшалар қоры мен әр түрлі кеңейтілімдер кез келген контентті көруге мүмкіндік береді. Smart TV арқылы интернетті әр қолданушы өз мақсатына тиімді пайдалануға және үлкен көлемді онлайн контентті пайдалану мүмкіндігіне ие бола алады.

Қазіргі кезде мектептерде, оқу орындарында интерактивті SMART – тақталар мен плазмалы панелді арнайы құрылғылар көптеп қолданылуда. Ол плазманы интерактивті бетке айналдырады. Интерактивті SMART-технологиялар тактильді басқару болып табылады, интерактивті тақтамен жұмысты жеңілдетеді және интуитивті қарапайым және тәжірибесі жоқ адамға дейін түсінікті болатындай етеді. Интерактивті SMART-тақтаның бетіне арнайы қаламмен жазудың қажеті жоқ, керісінше кез келген затты пайдалануға болады – мысалы, указка, маркер, тіпті саусақпен де жазуға болады, бұл әсіресе мүмкіндігі шектеулі балалардың тақтада жұмыс істеуінің бірден бір жолы.
Интерактивті SMART-технологиялар тек оқу аудиториясы мен акт залын ғана емес, басқа да рекреациялық бөлмелерді, мысалы, кіре берісті қызықты да маңызды жерге айналдыруға мүмкіндік береді. Оқу мекемесінің кіре беріс немесе басты холлы – алдымен, оқушылар, педагогтар мен сырттан кірген адамдар көзіне бірден түсетін жер, сондықтан әдемі, тартымды рәсімделгені дұрыс, ақпараттар да соған сәйкес болуы қажет. Басты холл интерактивті SMART-фойе болады, сонда тұрып сол мекеме туралы ақпараттарды қолдануға болады.

Қазіргі оқу сыныптарында өзіндік медиатор пайда болды – мұғалім мен оқушының ынтымақтастығында бөлінбес орын алған байланыстырушы звено – интерактивті тақта. Интерактивті SMART технологияны қолдану арқылы (интерактивті тақталар SMART, интерактивті дисплей Sumpodium, AirLiner планшеттері) мұғалімде өз сабағын оқушымен бірге миға шабуыл арқылы модельдеу, оқу материалын көрсету, көрсетілген бейнеден тыс жазбаша комментарийлер келтіру, жаңа идеяларды хаттамалау мүмкіндігіне ие болды, осылайша оқушымен бірге білім беру контентін құрады.

Интерактивті технология қазіргі  заманғы оқытудың техникалық құралдарынан ерекше айтуға болатыны.  Ол ақпараттық технологияны оқыту үрдісіне екпінді түрде енгізу бағытында қолданылатын жаңа құралдың бірі-бағдарламалық-техникалық кешен болып табылады. Бұл кешен білім беру үрдісінде қолданылатын ақпаратты көрсетуге және оны компьютермен басқаруға тағайындалған әмбебап интерактивті жүйе. Ол арқылы кез келген педагог өзіне қажетті оқу материалдарын электронды түрге аудара алады, сабақты көрнекі түрде өткізе алады. Сондықтан оның мүмкіндіктерін жан-жақты білу мен оларды қолданудың әдістерін үйрену білім сапасын жоғарылатуға жасалған қадам деуге болады.

Бағдарламалық-техникалық кешеннің құрамына енетін интерактивті тақтаны оқытушыға дәріс деректерін қызықты және динамикалық түрде мультимедиялық құралдар көмегімен оқушылардың қызығушылықтарын тудыратындай оқуға мүмкіндік беретін визуалды қор деп те айтуға болады.   Дәрісті оқу барысында оқытушы тақта алдында тұрып, бір мезетте мәтіндік, аудио, бейне құжаттарды және Интернет ресурстарын қолдана алады.

Кез келген пән бойынша өте тиімді, ойлау және ойын қысқа әрі түсінікті түрде жеткізе білу қабілетін арттырып, өз ойларын жаңа технологиялар құралдары көмегімен жүзеге асыруын қамтамасыз ететін интерактивті тақта арқылы оқыту білім сапасын, оқушының ынтасын, қабілетін ашуға зор әсер ететіні сөзсіз.

Жалпы білім сапасын арттыру және нәтижеге бағытталған үлгіге беталуы барысында мұғалімдер мемлекеттік стандартта берілген нәтижелерге жетуде кәсіби шеберлікпен меңгерген зерттеу біліктері мен дағдылары нәтижесінде проблеманы шеше алатын, ақпараттық-коммуникативті мәдениеті жоғары тұлғалық-дамытушылық функцияны атқара алатындай болуы керек. Қазіргі заманда мұғалім осы құзыреттілікті меңгере отырып, тек кәсіби икемділікті оңтайландыруды қамтамасыз ету ғана емес, оны іске асыру мүмкіндігін үнемі оқып-үйрену және жасай алуы керек.

«Cloud computing» немесе бұлттық есептеу технологиялары деген түсінігі туралы не білеміз?

Соңғы кезде үрдіс алып отырған жаға технологиялардың бірі –Бұлттық технология. Ағылшынша “Cloud technology” немесе “Cloud computing” (Cloud – бұлт; technology – технология; computing – есептеулер) “бұлт/бұлттық есептеулер” немесе “бұлт/бұлттық технология, қызметтер” деп те атайды. Бұлттық есептеулерді қарапайым сөзбен былай түсіндіруге болады: тұтынушы өз компьютерінде белгілі бір бағдарламаны іске қосқанда негізгі есептеулер мен ондағы дереккөздер интернеттегі шалғай серверлерде орындалып, сол жерде сақталады да, ал жұмыс нәтижесі жаңағы тұтынушының компьютерінде стандартты уеб-браузердің терезесіне шығарылып көрсетіледі.

Сloud computing-ді жүзеге асыратын серверлерді «есептегіш бұлттар» деп атайды. Бұлттық технологияда жұмыс істеудің әдеттегі бағдарламалармен жұмыс істеудегі басты айырмашылығы — тұтынушы өз компьютерінің ресурстарын емес, өзіне интернет-қызметі ретінде берілген шалғайдағы мықты серверлердің ресурстарын пайдалануында. Сол арқылы тұтынушы өз дереккөздерімен жұмыс істеуіне толық мүмкіндік алады, ал бірақ сол дереккөздер орналасқан операциялық жүйеге, бағдарламалар базасына, есептегіш серверлердің жұмысына еш кедергі келтіріп, оны өзгерте алмайды.

«Есептегіш бұлттар» мақсатына қарай мынадай төрт түрге бөлінеді:

Жеке бұлттар (private cloud) — жеке кәсіпорындарының өзіне ғана, сондағы жеке тұлғалар мен олардың тұтынушыларының жұмыс істеуіне арналған инфраструктура. Жеке бұлттар сол кәсіпорынның өздеріндегі серверлерде орналатылуы мүмкін. Немесе сыртқы тұлғаларда – ірі провайдерлердің сервер орталықтарында (Data-center) орналасып, VPN-каналы арқылы қолжетімді болуы мүмкін.
Ортақ бұлттар (public cloud) — көпшілікке арналған, олардың интернетте еркін жұмыс істеуіне арналған инфраструктура. Интернет желісіндегі Google, Yahoo т.с.с электрондық пошта жүйелері, Facebook, Twitter сияқты әлеуметтік желілерді Ортақ бұлттардың мысалы ретінде қарауға болады.
Ортақ бұлттар (public cloud) ) — ортақ мақсаттары бар қоғамдық тұтынушыларға арналған инфраструктура.
Аралас бұлттар (hybrid cloud) — екі немесе одан көп бұлт түрлерінің (жеке, ортақ, қоғамдық) аралас комбинациясын атауға болады. Бұлт түрінің осы моделін географиялық түрде әр жерде орналасқан филиалдары бар, немесе көптеген бағдарламалық жүйелері бар ірі компаниялар қолдануы мүмкін.

Сонымен бұлттық есептеулердің не екенін түсіндіріп өттік. Енді бұлттық есептеулерді ұсынушы сервис иелері мен тұтынушылар арасындағы қатынасқа тоқталып өтейік. Тұтынушыларға қызмет көрсету моделі мақсаты мен құрамына байланысты мынадай негізгі үш түрге бөлінеді (IaaS, PaaS, SaaS):

Бағдарламалар сервис ретінде (Software as a Service, қысқаша SaaS) дегеніміз – тұтынушы “бұлттарда орналасқан” бұлт иелерінің меншігіндегі бағдарламалармен жұмыс істеу мүмкіншілігіне ие болатын бизнес-модельдің бір түрі. Тұтынушы кез-келген жерден интернетке қосылған кез-келген компьютерлік құралғымен өз дереккөздерімен жұмыс істей алады. Бағдарламаның үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ететін, және оған кететін шығындарды толығымен бұлт иелері өз мойнына алады да, ал тұтынушы (егер сервис ақылы болса) тек сол бұлтты сервисті қолданғаны үшін ғана айлық жарнақы төлеп тұрады. Осылайша, тұтынушы өзіне керекті бағдарламаның лицензиясын сатып алуға бірден көп ақша шығармайды да, ал бағдарлама құрастырушылар өз өнімдерінің заңсыз таралуынан және заңсыз пайдалануынан сақтандырылады.

Тұғырнама сервис ретінде (Platform-as-a-Service, қысқаша PaaS) дегеніміз —тұтынушы өзінің негізгі бағдарламалары мен жаңадан жасалатын, немесе сатып алатын бағдарламаларын бұлттарға қою мүмкіншілігіне ие болатын бизнес-модельдің екінші бір түрі. Мұндай тұғырнамаға көбінесе бағдарлама жасауға, оны сынауға, орындауға арналған құрал-жабдықтар, дерек көздерін басқаратын жүйелер, бағдарлама жазатын орта мен құралғылар кіреді. Қазіргі кезде көптеген бағдарламалар бір ортада жазылып, екінші ортада сынақтан өтіп, үшінші ортада іске қосылып жататыны жасырын емес. PaaS моделінің арқасында жоғарыда аталған құрастыру, сынау, іске қосу операцияларын интеграциаланған бір ортада өткізуге болады. Соның арқасында жаңағы айтылған әрбір ортаға, тұғырнамаға, сервер сатып алуға кететін шығындарды үнемдеуге болады. Осы модельдің жарқын мысалы ретінде уеб-сайттарға арналған хостинг қызметтерін айтуға болады.

Инфрақұрылым сервис ретінде (Infrastructura-as-a-Service, қысқаша IaaS) – моделін тек ірі кәсіпорындар пайдалануы мүмкін. Оның жеке тұлғаларға қажеттілігі шамалы. Сонымен IaaS моделі дегеніміз — тұтынушы өзіне керекті әртүрлі компьютерлік инфраортаны пайдалана алу мүмкіншілігіне ие бола алатын бизнес-модельдің үшінші бір түрі. Мұндай компьютерлік инфраортаға серверлер, мәлімет сақтау жүйелері, желілік құралғылар, осы ресурстарды басқаруға арналған бағдарламалар, операциалық жүйелер және т.с.с кіреді.Бұл сервисті пайдаланған кәсіпорындар қымбат құралғылар мен бағдарламаларды сатып алу қажеттілігінен құтылады да, тек пайдаланған инфраортаның құрамы мен пайдаланған уақытына ғана сәйкес қаражат төлейді. Мұндай модельді ұйымдастыру кезінде бұлт иелері виртуалдау технологиясын қолданады, яғни белгілі бір құралғылар мен бағдарламаларды виртуалды бөліктерге бөліп, бірнеше тұтынушыларға пайдалануға бөліп беруі мүмкін. IaaS моделін пайдаланудың мысалы ретінде онлайнды MS Office бағдарламасын, «1С: Кәсіпорын» және кейбір антивирусты шешімдерді айтуға болады.

SaaS моделінің тағы бір логикалық жалғасы ретінде соңғы кезде (Desktop as a Service, қысқаша DaaS) моделі шығып жүр. DaaS моделін пайдаланғанда тұтынушылар өз қызметіне қажетті толығымен дайындалған стандартталған “виртуалды жұмыс орнын” ала алады. Әр тұтынушы осы ұсынылған “виртуалды жұмыс орнын” өз қажетіне ыңғайлы етіп өзгерте алады. SaaS моделінен өзгешелігі – тұтынушы белгілі бір бағдарлама ғана емес, бағдарламалар жиынтығымен жұмыс істеуіне мүмкіншілік ала алады.

Осыған ұқсас тағы бір (Workspace as a Service, қысқаша WaaS) деген де модель де кездесіп қалып жүр. Оның DaaS моделінен өзгешелігі – тұтынушы тек бағдарламамен жұмыс істеуге ғана мүмкіншілік алады да, ал барлық есептеулер тұтынушының өз копьютерінде жүргізіледі.

Тағы да бір аты аталып жүрген «Барлығы сервис ретінде» (Everything as a service, қысқаша EaaS)моделі жоғарыда аталған барлық қызмет көрсету модельдерінің элементтерінен құралады. Бірақ бұл модель қазір нақты істейтін қызмет емес, тек қана концепция болуы мүмкін. Осындай модельді жуық арада Microsoft, Google, HP т.с.с ірі гигант компаниялар ұсынуы мүмкін деген жорамалдар айтылуда.

Көріп отырғанымыздай бұлттық есептеулердің түрлері мен қызмет көрсету модельдері өте көп, солардың барлығы да бизнеске арналған. Соның ішінде қарапайым жеке тұлғаларға арналған SaaS түріндегі шешімдер қазір көптеп кездеседі. Бір қызығы, солардың көпшілігін қазір күнделікті өмірде қолданып жүргенімізбен, бірақ солардың «бұлттық» шешімдер екеніне көбіміз назар аударып жүргеміз жоқ.

Енді бұлттық технологияны пайдаланудың тиімді жақтарына тоқталып өтейін. Олар:

• үлкен ресурстарды қажет ететін қиын есептерді шешу үшін тұтынушы өзінде жоқ көптеген серверлерді, бағдарламаларды бұлттар тарапынан пайдалана алады;
  • тұтынушы кез-келген жерден, кез-келген уақытта интернетке қосылған кез-келген компьютерлік құралғымен өз дерек көздерімен жұмыс істей алады;
  • тұтынушы компьютерлік құралғының осалдығына, немесе оның сынып бұзылуына, немесе жұмыс істейтін бағдарламаның тоқтап, бұзылып қалуына тәуелді болмайды;
  • тұтынушы өз дереккөздерімен басқа адамдармен еш қиындықсыз бөлісіп, сол дереккөздерімен олармен бірге қосылып жұмыс істей алады;
  • жеке компьютердегі бағдарламалармен салыстырғанда бұлттық қызметтер көбінесе тегін, немесе бағалары айлық жарнақы ретінде өте арзан келеді;
  • кейбір жобаларды «бұлтқа шығарудың» әсіресе ірі компанияларға тиімді болатын жағы – аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз етулерді администрациялауға, қолдауға, жаңартуға, лицензиялауға кететін шығындарды үнемдеуінде болып табылады;
  • сонымен қоса сол бағдарламаларды жүргізетін білікті мамандар тапшылығы мәселесін сол жобаны «бұлтқа шығару» арқылы шеше алады.

Қорыте кеткенде қазіргі жаңа технологиялардың күннен-күнге дамып жатқан уақытында «бұлттық есептеулер» ең қажетті сервис екені айдан анық. Google секілді гиганттар осындай бағдарламалар мен сервистерді пайдалануға бізді итермелеуде. Оның үстіне соңғы кезде үрдіс алып отырған планшеттер мен қалта телефондары мобильді бағдарламардың көбейуіне, есептегіш бұлттарды пайдалануға, олардың қызмет түрлерінің көбейуіне ықпал етіп отыр десек, қателеспейміз. Көптеген компаниялар қазір «бұлттар» жарысына қосылып кетіп өз қызмет түрлерін ұсынуда. Қазақстан нарығына еніп кеткен бірнеше Ресей, Беларус компаниялары да бар. Ал «бұлттық шешімдер» ұсынып жүрген Қазақстан компанияларын қызмет түрлері саусақпен санарлық екені де белгілі.