Жас астроном
Әлемнің құрлысы жайындағы алғашқы түсінік. Ертедегі әлемнің құрлысы жөніндегі түсінік бойынша жер жарты шар үш пілдің үстінде, ал пілдер үлкен тасбақаның арқасында тұр, ал тасбақа алып мұхитта жүзіп жүр. Ежелгі қазақтардың түсінігі бойынша жер шары көк өгіздің мүйізінде тұрады. Бір мүйіз шаршаған кезді өгіз жер шарын екінші мүйізіне ауыстырады осы кезде жер сілкініс болады. Ерте заман ғалымдары аспан денелерінің қозғалысы жайындағы білімдерін жүйелей келе Клавдий Птолемей дүниенің геоцентрлік жүйесін ұсынды. Қозғалмайтын жерді айнала барлық планеталар. Птолемейдің жүйесі өзі жазған «Альмагест» энциклопедиялық еңбегінде толығымен сипатталған.
Орта Азия ғалымдарының дүниенің құрлысы туралы ілімінен. Әбу Райхан әл-Бируни Коперниктен 500 жыл бұрын, Жердің Күнді айнала қозғалатыны туралы болжам жасаған. Жердің глобусын жасап, 20 жыл бойы Күнді бақылап, Күнді отты шар деп есептеген.
- Николай Коперник (1473 – 1543), ұлы поляк астрономы, дүниенің гелиоцентрлік жүиесін құрастырды. Коперник аспан денелерінің көрінерлік қозғалысын Жердің өз осінен айналуымен және Жердің Күнді айнала қозғалысымен түсіндірді Дүниенің гелиоцентрлік жүйесінің құрылуы Коперник алдымен Птолемейдің “Альмагест” еңбегіндегі геоцентрлік жүйені жетілдіру мақсатында талаптана бастады. Зерттей келе бұл жүйінің қайшылыққа толы екендігіне көзі жетті. 1543 жылы жарияланған «Аспан сферасының қозғалысы жайында» атты еңбегінде ол өзінің гелиоцентрлік жүйісін сипаттады.
Коперник жасаған әлемнің гелиоцентрлік жүйесі.
Галилео Галилей (1564 – 1642), аспанға телескоп бағыттаған тұңғыш адам Коперниктің ілімін растайтын бірқатар жаңалықтар ашқан. Ай табиғат серігі айдың жерді бір айналып шығуына 28 күн уақыт жұмсалады. Ол сағат тіліне қарсы қозғалады. Бізге айдың күн жарығымен шағылсатын бөлігі көрінгенмен оның сыртқы түрі айналған сайын өзгеріп отырады біз оны айдың жерді айнала отырып орыны өзгергенің де байқаймыз. Ай жер мен күннің арасында болғанда ол мүлдем көрінбейді. Ай жерге қарама –қарсы тұрғанда біз толған айды көре аламыз кейде айдың кішкентай ғана бөлігі көрінеді. Адамдар тіршілік ету барысында жердің ауа қабытына әсер етеді. Мысалы зауыдтар мен фабрикалар ауаны ластайтын қалдықтар шығарады.
физигі әрі астрономы.